Henrietta Rénard

Henrietta Rénard

Imię i nazwisko urodzenia	Anna Katarzyna Rénard
Data urodzenia	1685
Data i miejsce śmierci	26 maja 1721 Warszawa
Miejsce spoczynku	kościół św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Rodzice	Andreas Rénard
Małżeństwo	Franciszek Drian Klaudiusz Henryk de Morel de Carrieres
Partner	August II Mocny
Dzieci	Anna Orzelska
Multimedia w Wikimedia Commons

Anna Katarzyna (Henrietta) Rénard (ur. 1685, zm. 26 maja 1721 w Warszawie^[1]) – córka kupca Andreasa Rénarda, kochanka króla polskiego Augusta II Mocnego i matka jego córki Anny Orzelskiej.

Życiorys

Pochodzenie

Anna Katarzyna Rénard, występująca w źródłach częściej jako Henrietta, pochodziła z francuskiego rodu Rénardów, który przybył do Warszawy najprawdopodobniej z Hamburga, gdzie przodkowie Rénardówny zajmowali się handlem^[2]. Jej ojciec, Andreas Rénard, pojawia się w dokumentach z 1693 i 1698 jako kupiec. Jego żoną była prawdopodobnie Theresa von Waldstein, jednak część badaczy uważa ją za synową Andreasa. Henrietta Rénard miała dwóch braci: Jana Baptystę, który został pułkownikiem wojsk saskich oraz Benedykta, architekta^[3].

Związek z Augustem II

Pod koniec 1701 lub 1706^[4] Henrietta poznała elektora saskiego i króla polskiego, Augusta II Mocnego. Według La Saxe Galante Karla Ludwiga von Pöllnitza, Henrietta zwróciła uwagę króla swoją nieprzeciętną urodą i wkrótce została jego kochanką^[5]. Latem 1702 lub 26 listopada 1707^[6] urodziła królowi nieślubną córkę Annę Katarzynę. Związek Rénardówny z królem zakończył się wkrótce po narodzinach Anny Katarzyny. Zdaniem von Pöllnitza powodem rozstania była zazdrość oficjalnej metresy królewskiej, Anny Konstancji Cosel^[7]. Romans Henrietty z Augustem II Mocnym pozwolił jej rodzinie na zdobycie tytułów i majątków w Rzeczypospolitej^[3].

Dalsze losy

W trakcie związku z Augustem II Mocnym Henrietta Rénard była już najprawdopodobniej zamężna z warszawskim handlarzem win, Franciszkiem Drianem^[8]. Pierwszy mąż Henrietty zmarł przed 1716, prawdopodobnie w czasie panującej w latach 1708–1712 epidemii dżumy^[9]. W 1716 Henrietta Drian wyszła powtórnie za mąż. Jej drugi mąż, Klaudiusz Henryk de Morel de Carrieres był od 1705 pułkownikiem w armii księcia Siedmiogrodu Franciszka II Rakoczego^[10]. Po ślubie z Henriettą otrzymał od króla Augusta II stanowisko nadzorcy łazienki w Parku Ujazdowskim, będącym wówczas własnością rodu Lubomirskich^[11]. Mąż Rénardówny zmarł przed 6 czerwca 1720. 6 czerwca 1720 Henrietta wraz z braćmi Janem Baptystą i Benedyktem oraz dziećmi Jana zostali mianowani przez króla polskiego baronami^[3]. Anna Katarzyna (Henrietta) Rénard zmarła 26 maja 1721 i została pochowana 29 maja 1721 w kościele św. Jana Chrzciciela w Warszawie przy wielkim ołtarzu od strony zakrystii^[12].

19 września 1724 nieślubna córka Henrietty, Anna Katarzyna została uznana przez króla Augusta i otrzymała tytuł hrabiny Orzelskiej^[13]. 30 sierpnia 1730 poślubiła księcia Szlezwiku-Holsztyna-Sønderborg-Beck Karola Ludwika Fryderyka, z którym po trzech latach się rozwiodła^[3].

Przypisy

1. Księga rachunkowa Jana Baptysty Renarda.
2. Istnieją również teorie, jakoby Rénardowie mieli pochodzenie żydowskie, bądź przybyli do Warszawy z Gdańska, zob. Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... 2009-11-24.
3. Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... 2009-11-24.
4. Jesień 1701 jako datę rozpoczęcia romansu Henrietty z królem podaje J. Bartoszewicz, Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku, Petersburg 1856, s. 270. Przyjmując jednak jako rok urodzenia Anny Orzelskiej rok 1707, związek ten musiał rozpocząć się później, zob. Hrabina Anna Orzelska. Świadectwo. [dostęp 2011-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-28)].
5. K. L. von Pöllnitz, Ogień pałającej miłości, Warszawa 1973, s. 151–154, podaje dokładne okoliczności nawiązania przez Augusta II romansu z Henriettą, którą von Pöllnitz błędnie nazywa córką winiarza Duvala.
6. Na lipiec lub sierpień 1702 ustalił termin narodzin Anny Orzelskiej Julian Bartoszewicz (J. Bartoszewicz, Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku, Petersburg 1856, s. 277). Datę 26 listopada 1707 podają niemieccy historycy bez podania źródła, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 58.
7. K. L. von Pöllnitz, Ogień pałającej miłości, Warszawa 1973, s. 161. Informacja o zazdrości hrabiny Cosel jest odrzucana ze względów chronologicznych przez zwolenników teorii o narodzinach Anny Orzelskiej w 1702, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 58.
8. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 59.
9. Przypuszczenie Stanisława Szenica (S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 60).
10. Dyplom mianowania C. Henryka Morel de Carrieres na pułkownika przez Franciszka Rakoczego, 1705.
11. Nazwisko drugiego męża Henrietty podaje Kacper Niesiecki, zob. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 59.
12. Zgórniak M.: Benedykt Renard – architekt Polski XVIII w.. uj.edu.pl. [dostęp 2014-07-16].
13. S. Szenic, Królewskie kariery warszawianek, Warszawa 1959, s. 64–66.

Bibliografia

• Bartoszewicz J., Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku: wizerunki historycznych osób skreślone przez Juljana Bartoszewicza. T. 2., Petersburg 1856, s. 270–278. (e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego)
• von Pöllnitz K. L., Ogień pałającej miłości, Czytelnik, Warszawa 1973, s. 151–161.
• Smykała P., Kubik R.: Ród Renardów.... Strzelec Opolski, 2009-11-24. [dostęp 2011-08-07]. (pol.).
• Szenic S., Królewskie kariery warszawianek, Iskry, Warszawa 1959, s. 52–61, 64–66.
• Zgórniak M.: Benedykt Renard – architekt Polski XVIII w.. uj.edu.pl. [dostęp 2014-07-16]. (pol.).