Herbessos

Moneta Herbessos z lat 357-335 p.n.e.

Herbessos^[1], Herbesos^[2] (gr. Ἑρβησσός Herbēssós, łac. Herbēssus) – nazwa dwóch starożytnych miast na Sycylii.

Jedno było położone na północny wschód od Akragas^[3], jego dokładna lokalizacja nie jest znana^[2][4]. Wspominał o nim Polibiusz opisując przebieg I wojny punickiej w 262 roku p.n.e. Rzymianie urządzili w Herbessos bazę zaopatrzeniową dla armii^[a] prowadzącej oblężenie niedalekiego Akragas. Zgromadzili tam zboże i bydło dostarczone przez sojuszników^[5]. Po upływie kilku miesięcy kartagińska odsiecz, która przybyła z Heraklei Minoa(inne języki), zdobyła Herbessos dzięki zdradzie, według przekazu Diodora, który uznaje się w tym miejscu za dość przekonujący^[6]. Rzymianie prawdopodobnie odzyskali miasto w 258 roku p.n.e.^[7]

Ruiny zabudowań miasta na Montagna di Marzo (2019)

Drugie Herbessos leżało we wschodniej części Sycylii, w pobliżu Syrakuz^[8]. Było miastem Sykulów. Mowa o nim w przekazach dotyczących podbojów Dionizjusza I, który zaatakował Herbessos po zakończeniu konfliktu z Kartaginą^[9]. Syrakuzański tyran Agatokles osadził tam garnizon, który w 309 p.n.e. został usunięty przez siłę zbrojną wysłaną z Akragas. W 214 p.n.e. schronienie znaleźli tam uciekinierzy z Syrakuz, kartagińscy stronnicy – Hippokrates i Epikides. Miasto wkrótce zostało zaatakowane przez Rzymian; Liwiusz wymienia je wśród zdobyczy Marcellusa w drugiej wojnie punickiej. Przez Pliniusza zaliczane później było do kategorii civitates latinae condicionis (municypium na warunkowym prawie latyńskim)^[10].

Znane są monety emitowane w Herbessos w IV wieku p.n.e.^[11]

Nowsze badania lokalizują jego pozostałości na płaskowyżu Montagna di Marzo w pobliżu Piazza Armerina^[12].

Uwagi

1. Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 312 nie podaje informacji o bazie zaopatrzeniowej, a jedynie o zdobyciu i zburzeniu miasta przez Rzymian w 262 roku p.n.e.

Przypisy

1. Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 312; Hammond 1994 ↓, s. 557.
2. Lazenby 2018 ↓, s. 63; Goldsworthy 2022 ↓, s. 92.
3. Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 312.
4. Libertini 1932 ↓ .
5. Lazenby 2018 ↓, s. 63; Goldsworthy 2022 ↓, s. 92, 436, przyp. 5.
6. Lazenby 2018 ↓, s. 64; Goldsworthy 2022 ↓, s. 92, 96
7. Lazenby 2018 ↓, s. 83.
8. Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 312; Lazenby 2018 ↓, s. 63.
9. Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 312; Hammond 1994 ↓, s. 557.
10. Libertini 1932 ↓ 
11. Münzkabinett 2023 ↓ .
12. Topos Text [online (ang.) [dostęp 2024-10-26].

Bibliografia

• Adrian Goldsworthy: Upadek Kartaginy. Historia wojen punickich. Tłum. Norbert Radomski i Janusz Szczepański. Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2022. ISBN 978-83-8188-634-5.
• N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Tłum. Anna Świderkówna. Wyd. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994. ISBN 83-06-02383-8.
• Herbessos. Münzkabinett. museum-digital:staatliche museen zu berlin, 2023-12-01. [dostęp 2024-08-27]. (niem.).
• John F. Lazenby: Pierwsza wojna punicka. Historia militarna. Tłum. Tomasz Ładoń. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2018. ISBN 978-83-7889-776-7.
• Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Red. Zdzisław Piszczek. Wyd. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 312. ISBN 83-01-03529-3.
• Guido Libertini: Erbessos. W: L’Enciclopedia Italiana di scienze, lettere ed arti. Wyd. 1. T. 14. Roma: Istituto dell’Enciclopedia Italiana [Treccani], 1932. [dostęp 2024-10-27]. (wł.).