Hortensja dębolistna

Hortensja dębolistna
Ilustracja
Hortensja dębolistna
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Nadrząd

astropodobne

Rząd

dereniowce

Rodzina

hortensjowate

Rodzaj

hortensja

Gatunek

hortensja dębolistna

Nazwa systematyczna
Hydrangea quercifolia W. Bartram
Travels Carolina: 382 (1791)
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Hortensja dębolistna (Hydrangea quercifolia) – gatunek rośliny z rodziny hortensjowatych[1]. Pochodzi z południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, gdzie rośnie na siedliskach leśnych od Karoliny Północnej na zachód do Tennessee i na południe do Florydy i Luizjany. Krzew liściasty z białymi efektownymi kwiatostanami jest uprawiany jako roślina ogrodowa, z licznymi odmianami dostępnymi na rynku.

Epitet nazwy łacińskiej „quercifolia” łączy łacińskie słowa quercus („dąb”) i folium („liść”).

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzew liściasty dorastający do 0,9-3,7 m wysokości[2] o luźnym pokroju. Roślina wypuszcza pędy z podziemnych rozłogów i często rośnie w grupach. Młode łodygi pokryte są jasnobrązową, filcowatą korą, a starsze pędy mają atrakcyjną cynamonowo-brązowo-pomarańczową korę, która strzępi się i łuszczy cienkimi płatkami.
Liście
Duże, miękkie, 3-7 klapowane, ciemnozielone, spodem filcowato owłosione liście, opadające na zimę, złocistożółte wiosną, intensywnie wybarwione jesienią na kolor czerwonofioletowy. Są duże - 10,2–30,5 cm. Rośliny rosnące w cieniu mają większe liście niż te rosnące w słońcu.
Kwiaty
Zebrane w wyprostowane wiechy o wysokości 15–30 cm i szerokości 7–12 cm na końcach pędów. Kwiaty początkowo kremowobiałe, w miarę rozwoju zmieniają barwę do różowego, a jesienią i zimą są suche, rdzawobrązowe. W przeciwieństwie do hortensji ogrodowej, kolor kwiatów nie zmienia się w zależności od pH gleby. Hortensja dębolistna i hortensja bukietowa to jedyne hortensje mające kwiaty zebrane w stożkowate kwiatostany (wszystkie inne mają kwiaty zebrane w kuliste lub płaskie grona)[3]. Zakwita latem (lipiec-sierpień) tworząc duże luźne kwiatostany, które zdobią krzew przez długi okres, aż do późnej jesieni, a nawet zimy.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Hortensja dębolistna została odnotowana po raz pierwszy przez XVIII-wiecznego botanika Williama Bartrama podczas jego eksploracji botanicznej od Karoliny po Florydę Zachodnią w latach siedemdziesiątych XVIII wieku[4]. Wkroczenie hortensji dębolistnej do ogrodów brytyjskich i amerykańskich było powolne. W Wielkiej Brytanii kwitnie mniej obficie, a nawet ma reputację rośliny wrażliwej i delikatnej[5].

Uprawa

[edytuj | edytuj kod]

Hortensja dębolistna jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogrodach i parkach. Choć często stanowi osobny obiekt w ogrodach, najlepiej czuje się w naturalnym lub krajobrazowym siedlisku leśnym na tle większych krzewów i drzew. Preferuje półcień do prawie pełnego, z porannym słońcem i popołudniowym cieniem jako optymalnym. Toleruje suszę, ale wtedy może nie kwitnąć. Preferuje gleby lekko kwaśne o pH 5,0-6,5.

W Wielkiej Brytanii odmiany Snowflake='Brido'[6] i Snow Queen='Flemygea'[7] otrzymały nagrody Royal Horticultural Society Award of Garden Merit[8].

Rozmnażanie odbywa się przez cięcie lub podział; ukorzenia się krótkie odcinki skupionych łodyg.

Świeże lub suche kwiaty hortensji dębolistnej są atrakcyjne jako kwiaty cięte i nadają się na suche bukiety.

Hortensja dębolistna nie jest w pełni mrozoodporna (zaliczana jest do strefy mrozoodporności roślin 6B). Konieczna jest ochrona roślin przed mrozem i wiatrem poprzez usypanie kopczyka z torfu u podnóża krzewu, a w rejonach Polski o najchłodniejszym klimacie (głównie na wschodzie) również okrycie całej rośliny słomianym chochołem lub agrowłókniną.

Odmiany uprawne

Oprócz gatunku botanicznego uprawiane są także liczne obficie kwitnące odmiany hortensji dębolistnej o dużych, bardzo dekoracyjnych kwiatostanach.

  • 'Snow Queen' – o głęboko klapowanych liściach, jesienią przebarwiających się na kolor brązowo-purpurowy z niebieskim odcieniem. Kwiaty płonne są półpełne koloru białego z wiekiem różowiejące zebrane w zagięte wiechy.
  • 'Snow Flake' – ma duże, pełne, stożkowate 25 cm kwiatostany, które długo utrzymują się na roślinie. Kwiaty płonne są półpełne, kremowobiałe, potem różowieją. Kwiaty płodne są drobne, mało widoczne koloru kremowego.
  • 'Harmony' – ma duże 30 cm pełne kwiaty, zmieniają swoją barwę z białej przez delikatnie różową po zieloną.
  • 'Sike's Dwarf' – jedna z niższych odmian hortensji dębolistnej.
  • ‘Little Honey 'Brihon' – odmiana niska, do 50 cm, na początku sezonu wegetatywnego ma złocistożółte zabarwienie, stopniowo z czasem zmienia swój kolor na jasnozielony, by ostatecznie jesienią zabarwić się na czerwono.
  • 'Burgundy' – jedna z najciekawiej wybarwiających się odmian; liście przybierają bordowy odcień i utrzymują się na krzewie nawet do początku grudnia. Kwiatostany osiągają 30 cm długości. Kwiaty płonne są białe, z wiekiem przebarwiają się na różowo. Kwiaty płodne są małe i niepozorne.
  • 'Amethyst' – ma atrakcyjne, wiechowate kwiatostany, sztywno osadzone na pędzie, biało zabarwione, z czasem zmieniające barwę na czerwoną.

Znaczenie kulturowe

[edytuj | edytuj kod]

Hortensja dębolistna została ogłoszona oficjalnym kwiatem stanu Alabama w 1999 roku[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Hydrangea quercifolia - Plant Finder. www.missouribotanicalgarden.org. [dostęp 2021-03-02].
  2. ↑ Hydrangea quercifolia. Plant Database, 2022-10-18. [dostęp 2023-03-11].
  3. ↑ #52 Hydrangea quercifolia. Floridata. [dostęp 2023-03-11].
  4. ↑ Plant Of The Week.
  5. ↑ Alice Coats, Garden Shrubs and Their Histories (1964) 1992, s.v. "Hydrangea".
  6. ↑ Hydrangea quercifolia ‘Brido’. RHS Plantfinder, 2023. [dostęp 2023-03-11].
  7. ↑ RHS Plantfinder - Hydrangea quercifolia 'Flemygea'. [dostęp 2018-03-07].
  8. ↑ AGM Plants - Ornamental.
  9. ↑ State Botanical Symbols By Alan McPherson, p.3