Huanansaurus

Huanansaurus
Lü et al., 2015
Okres istnienia: kampan–mastrycht PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 83.6/66 83.6/66
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
(bez rangi)	maniraptory
Nadrodzina	owiraptorozaury
Rodzina	owiraptory
Podrodzina	owiraptory
Rodzaj	Huanansaurus
Gatunki
Huanansaurus ganzhouensis

Huanansaurus – rodzaj wymarłego dinozaura, niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów i rodziny Oviraptoridae, zamieszkującego kredową Azję^[1].

Nowe skamieniałości znaleziono na południu Chin, w prowincji Jiangxi, na terenie prefektury miejskiej Ganzhou, w okolicy stacji kolejowej Ganzhou. Znajdują się tam późnokredowe (kampan-mastrycht) skały formacji Nanxiong. Znalezione kości przypominały skamieniałości Citipati^[1], znalezionego w Mongolii przedstawiciela dinozaurów drapieżnych z rodziny Oviraptoridae^[2]. Podobnie jak u wspomnianego celurozaura, nowy okaz cechował się opadającymi potylicą i kością kwadratową. Okno nadskroniowe, okrągłe w kształcie, ustępowało rozmiarem oknu skroniowemu dolnemu. Z kolei grzbietowy brzeg kości zębowej ponad otworem żuchwowym wykazywał silną wklęsłość. Zbadawszy kości, paleontolodzy zaliczyli je do owiraptorozaurów i owiraptorów. Czyni to ich znalezisko kolejnym przedstawicielem tej grupy z okolicy Ganzhou i już szóstym ze skał formacji Nanxiong, a czwartym z Nanxiong w Ganzhou. Owiraptorozaury stanowiły grupę kredowych maniraptorów o pokrytym piórami ciele, wyróżniające się budową czaszki i kości kulszowej, poza pierwotnymi formami bezzębne. Wcześniej w Ganzhou znaleziono czterech ich przedstawicieli^[1]: opisanego w 2010 Banji^[3], kreowanego w 2013 po wykupie kości od handlarza Ganzhousaurus^[4] oraz opisane w tym samym roku Jiangxisaurus^[5] i Nankangia^[6], nie wspominając już o wielu innych znaleziskach z tego rejonu, jak jaja i zarodki^[7] oraz inne dinozaury z grupy zauropodów (Gannansaurus^[8]) i teropodów (Qianzhousaurus^[9]) czy jaszczurki^[1].

Pomimo podobieństwa do Citipati nowy okaz wykazywał jednak pewne odrębne cechy. W rezultacie okaz skatalogowany jako HGM41HIII-0443, pozostający pod opieką Muzeum Geologicznego Henan w Zhengzhou ustanowiono holotypem nowego rodzaju dinozaura. Badacze nadali mu nazwę rodzajową Huanansaurus. Odnosi się ona do miejsca wydobycia skamieniałości. Huanan bierze źródłosłów z języka chińskiego (transkrypcja hanyu pinyin), oznaczając w nim południowe Chiny. Lü et al. nie tłumaczą drugiego członu nazwy saurus^[1], występującego w nazwach wieku innych dinozaurów, jak Ganzhousaurus. Bierze się z greckiego sauros i oznacza jaszczura^[4]. W obrębie rodzaju paleontolodzy wyróżnili pojedynczy gatunek, któremu nadali nazwę Huanansaurus ganzhouensis. Ponownie odnieśli się tutaj do miejsca znalezienia okazu typowego^[1].

Przeprowadzona analiza filogenetyczna potwierdziła przynależność do owiptorozaurów, Oviraptoridae i podrodziny Oviraptorinae, na najbliższych krewnych Huanansaurus wskazując Citipati i nienazwany jeszcze takson z Zamyn khondt^[1].

Przypisy

1. Junchang Lü, Hanyong Pu, Yoshitsugu Kobayashi, Li Xu, Huali Chang, Yuhua Shang, Di Liu, Yuong-Nam Lee, Martin Kundrát i Caizhi Shen. A new oviraptorid dinosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of southern China and its paleobiogeographical implications. „Scientific Reports”. 5, Numer artykułu: 11490, 2015. DOI: 10.1038/srep11490. PMID: 26133245. PMCID: PMC4489096. (ang.). 
2. James M.J.M. Clark James M.J.M., Mark A. Norell i RinchenM.A.N.R. Barsbold Mark A. Norell i RinchenM.A.N.R., Two new oviraptorids (Theropoda: Oviraptorosauria), Upper Cretaceous Djadokhta Formation, Ukhaa Tolgod, Mongolia, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 2, 21, 2001, s. 209-213, JSTOR: 20061948  (ang.).
3. Xing Xu i Feng-Lu Han. A new oviraptorid dinosaur (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Upper Cretaceous of China. „Vertebrata PalAsiatica”. 48 (1), s. 11–18, 2010. DOI: 10.19615/j.cnki.1000-3118.2010.01.002. (ang.). 
4. ShuoS. Wang ShuoS. i inni, A new oviraptorid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of southern China, „Zootaxa”, 3640 (2), 2013, s. 242–257, DOI: 10.11646/zootaxa.3640.2.7, PMID: 26000415  (ang.).
5. Xuefang Wei, Hanyong Pu, Li Xu, Di Liu i Junchang Lü. A new oviraptorid dinosaur (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of Jiangxi Province, southern China. „Acta Geologica Sinica (English Edition)”. 87 (4), s. 899–904, 2013. DOI: 10.1111/1755-6724.12098. (ang.). 
6. Junchang Lü, Laiping Yi, Hui Zhong i Xuefang Wei. A new oviraptorosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of southern China and its paleoecological implications. „PLoS ONE”. 8(11): e80557, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0080557. PMID: 24312233. PMCID: PMC3842309. (ang.). 
7. Shao Z.S.Z. F. Shao Z.S.Z. i inni, Dinosaur embryonic remains from intact eggs from late Cretaceous of southern China, „Geol. Bull. China”, 33, s. 941–948 [dostęp 2014-01-01]  (ang.).
8. Junchang Lü, Laiping Yi, Hui Zhong i Xuefang Wei. A new somphospondylan sauropod (Dinosauria, Titanosauriformes) from the Late Cretaceous of Ganzhou, Jiangxi Province of southern China. „Acta Geologica Sinica (English Edition)”. 87 (3), s. 678–685, 2013. DOI: 10.1111/1755-6724.12079. (ang.). 
9. Junchang Lü, Laiping Yi, Stephen L. Brusatte, Ling Yang, Hua Li i Liu Chen. A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids. „Nature Communications”. 5, Numer artykułu: 3788, 2014. DOI: 10.1038/ncomms4788. PMID: 24807588. (ang.).