Hyphoderma

Strzępkoskórka
	; Strzępkoskórka szczeciniasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	strzępkoskórkowate
Rodzaj	strzępkoskórka
	Nazwa systematyczna
	Hyphoderma Wallr.; Fl. crypt. Germ. (Norimbergae) 2: 576 (1833)
	Typ nomenklatoryczny
	Hyphoderma spiculosum Wallr. 1833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hyphoderma Wallr. (strzępkoskórka) – rodzaj grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)^[1].

Charakterystyka

Grzyby kortycjoidalne o bazydiokarpie rozpostartym, rozproszonym, przyrośniętym, w stanie świeżym często skórzastym. Hymenofor gładki, hydnoidalny lub guzkowaty, zwykle o barwie białej do żółtawej z odcieniami ochrowymi lub brązowymi. System strzępkowy monomityczny, rzadko dimityczny, strzępki zwykle ze sprzążkami. Często występują leptocystydy. Podstawki prawie cylindryczne, ze zwężeniem na środku, z 4 sterygmami i ze sprzążką w podstawie. Bazydiospory cylindryczne, elipsoidalne lub prawie kuliste, gładkie, cienkościenne, z gutulami, nieamyloidalne^[2].

Hyphoderma to liczny w gatunki i heterogeniczny rodzaj, ale zwykle łatwy do rozpoznania po dużych, gładkich bazydiosporach, podstawkach ze zwężeniem na środku i strzępkach ze sprzążkami. Filogenetyczne analizy pokazują, że Hyphoderma nie jest monofiletyczna i konieczne są dalsze badania^[2].

Gatunki rodzaju Hyphoderma należą do grzybów odżywiających się nicieniami (grzyby nematopatogeniczne). Nie mają jak inne nematopatogeny specjalnych struktur do ich łapania, lecz zabijają je za pomocą substancji chemicznych. Zaatakowane nicienie giną w ciągu 2 godzin, po czym grzyb wytwarza strzępki wnikające do ich ciała i pobierające potrzebne mu substancje odżywcze^[3].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hyphodermataceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy naukowe: Kneiffia Fr., Kneiffiella Underw., Lyomyces P. Karst., Metulodontia Parmasto, Neokneiffia Sacc., Pycnodon Underw^[4]. Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1973 r., wcześniej Franciszek Błoński wprowadził nazwę szczotnik^[5].

Gatunki występujące w Polsce

Hyphoderma incrustatum K.H. Larss. 1998^[6]
Hyphoderma litschaueri (Burt) J. Erikss. & Å. Strid 1975 – strzępkoskórka kremowa
Hyphoderma medioburiense (Burt) Donk 1957^[6]
Hyphoderma nemorale K.H. Larss. 1998^[6]
Hyphoderma obtusiforme J. Erikss. & Å. Strid 1975 – strzępkoskórka luźnostrzępkowa
Hyphoderma occidentale (D.P. Rogers) Boidin & Gilles 1994^[6]
Hyphoderma obtusum J. Erikss. 1958 – strzępkoskórka białawoszara
Hyphoderma roseocremeum (Bres.) Donk 1957 – strzępkoskórka różowokremowa
Hyphoderma setigerum (Fr.) Donk 1957 – strzępkoskórka szczeciniasta
Hyphoderma tibia K.H. Larss., Grosse-Brauckm. & Jean Keller 1998 – strzępkoskórka tatrzańska
Hyphoderma transiens (Bres.) Parmasto 1968^[7]
Hyphoderma sibiricum (Parmasto) J. Erikss. & Å. Strid 1975^[6]
Hyphoderma transiens (Bres.) Parmasto 1968^[6]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[8]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody^[5]. Wykaz gatunków według W. Wojewody (bez przypisów) i innych^[6]^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19] .
↑ ^a ^b Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 221, DOI: 10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).
↑ S.S.S.S. Tzean S.S.S.S., J.Y.J.Y. Liou J.Y.J.Y., Nematophagous resupinate Basidiomycetous Fungi, „Phytopathology”, 83, 1993, s. 1015–1020 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] .
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 326–329, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-13] .
↑ ^a ^b EugeneE. Yurchenko EugeneE., MarekM. Wolkowyck MarekM., New species of corticioid fungi (Basidiomycota) for Poland found in Białowieża Primeval Forest in 2018–2020, „Acta Mycologica”, 57, 2022, s. 9, DOI: 10.5586/am.577 .
↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19] .

[kort-2] Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 221, DOI: 10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).

[stef-3] S.S.S.S. Tzean S.S.S.S., J.Y.J.Y. Liou J.Y.J.Y., Nematophagous resupinate Basidiomycetous Fungi, „Phytopathology”, 83, 1993, s. 1015–1020 .

[sf-4] Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] .

[check-5] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 326–329, ISBN 83-89648-09-1 .

[lit-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-13] .

[corti-7] EugeneE. Yurchenko EugeneE., MarekM. Wolkowyck MarekM., New species of corticioid fungi (Basidiomycota) for Poland found in Białowieża Primeval Forest in 2018–2020, „Acta Mycologica”, 57, 2022, s. 9, DOI: 10.5586/am.577 .

[if2-8] Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]