IRC bot – zbiór skryptów lub niezależny program, który działa w sieci IRC. Jest to program, który wykonuje automatycznie pewne akcje np.: dodawanie operatorów, wyrzucanie użytkowników z kanału, automatyczne odpowiadanie na rozmaite pytania a nawet prowadzenie gier i konkursów przeprowadzanych na kanałach IRC.
Prawdopodobnie pierwszym IRC botem był GM, napisany przez operatora IRC Servera Grega Lindahla, posługującego się pseudonimem "Wumpus". GM grał w grę o nazwie Hunt the Wumpus z użytkownikami na kanale "#Wumpus". Współcześnie boty służą przede wszystkim do nadzorowania kanałów, w sieciach które nie oferują serwisu ich rejestrowania. W sieciach z serwisami można spotkać boty oferujące rozmaite dodatkowe usługi, takie jak tworzenie baz danych użytkowników, zbieranie statystyk kanałowych, prowadzenie gier i quizów, dostarczanie rozmaitych informacji, prowadzenie konwersacji i wiele innych usług.
Boty od strony funkcji jakie spełniają można podzielić na:
Prawzorem wszystkich infobotów był bot o nazwie url, który gromadził adresy stron WWW a następnie podawał je na kanał po zadaniu na kanale odpowiedniego pytania. Np: chcąc aby url zapamiętał adres Wikipedii należało napisać:
na co bot odpowiadał:
po czym przy każdym pojawieniu się w czyjejś wypowiedzi słowa "wikipedia" ze znakiem zapytania otrzymuje się odpowiedź:
Bardzo często spotykanymi infobotami są boty gromadzące informacje o użytkownikach kanału, zwane seenami (od seen - widziałem). Rejestrują one wejścia wszystkich użytkowników oraz to kiedy ostatni raz coś powiedzieli na kanale. Później można im zadawać pytania pisząc na kanale:
na co się otrzymuje odpowiedź w rodzaju:
albo
albo
Jednym z najbardziej rozwiniętych infobotów jest blootbot tworzony przez zespół pod kierownictwem Tima Rikera. Bot ten w zależności od konfiguracji może być nauczony gromadzenia wielu różnych danych oraz automatycznego przetwarzania prostych pytań na zapytania SQL kierowane do określonej bazy danych MySQL, na podstawie czego formułuje on określoną odpowiedź w języku naturalnym.
Boty do nadzorowania kanałów są powszechnie w sieciach IRC, w których nie ma serwisu umożliwiającego rejestrację kanału. Aby utrzymać kanał zazwyczaj nie wystarcza jeden bot i dlatego zestawia się je w skoordynowane sieci zwane botnetami. Boty działające w ramach jednego botnetu automatycznie się nawzajem wspierają co zmniejsza ryzyko, że ktoś przejmie kontrolę nad nadzorowanym kanałem IRC.
Początkowo (mniej więcej do 1994 r.) większość botów nadzorujących kanały IRC była unikatowymi programami pisanymi w różnych językach programowania. Każdy z botów posiadał własne cechy, które odróżniały go od innych. Napisanie ciekawego bota stanowiło rodzaj nobilitacji w światku programistów interesujących się IRC. Era "indywidualnych" botów-nadzorców dość szybko jednak się skończyła, gdyż okazało się, że prawie wszystkie one wykonują bardzo podobne zadania. Wydawało się więc sensowne napisanie uniwersalnego programu, który można by dowolnie konfigurować w taki sposób aby wykonywał on wszystkie niezbędne akcje oczekiwane od tego rodzaju bota. Najbardziej popularnym tego rodzaju programem stał się Eggdrop napisany przez Robeya Pointera i Jamie Rishaw w 1993 r.
Po roku 1996 powstało wiele mutacji Eggdropa posiadających rozmaite udogodnienia, które do dzisiaj są najbardziej popularną odmianą botów nadzorujących kanały. Inne boty mniej lub bardziej podobne do Eggdropa to: