Irvingia gabonensis
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Irvingia gabonensis |
| Nazwa systematyczna | |
| Irvingia gabonensis (Aubry-Lecomte ex O’Rorke) Baill. Traité Bot. Méd. Phan. 2: 841 1884[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
| Zasięg | |
| |
Irvingia gabonensis (Aubry-Lecomte ex O’Rorke) Baill.) – gatunek rośliny z rodziny irwingiowatych (Irvingiaceae). Występuje w Afryce Zachodniej i Afryce Centralnej.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Drzewo o wysokości do 40 m. Pień smukły, do 1,5 m średnicy. Owoce wielkości kurzego jaja zawierają bogate w tłuszcze (ok. 60%) liścienie otoczone przestrzenią powietrzną[5].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]W Afryce miażdżone nasiona stanowią podstawę posiłków i dodatek do ryb. Tłuszcze tłoczone z nasion dają tzw. „masło cay-cay” o wszechstronnym zastosowaniu. Dodawane jest ono m.in. przy produkcji czekolady[5].
Owoce gatunku określane w ofercie handlowej mianem „afrykańskiego mango” wykorzystywane są w suplementacji diety[6], w celu obniżenia poziomu cholesterolu oraz redukcji poziomu tkanki tłuszczowej.
Według niektórych źródeł można oczekiwać, że wskutek miesięcznej kuracji stosowanej przez użytkownika cierpiącego na otyłość redukcja tkanki tłuszczowej wyniesie aż 5,5%. Do takich efektów doprowadziło badanie przeprowadzone w 2005 roku. Na ich podstawie wysnuto też wniosek, że tłuszcz redukowany przez afrykańskie mango pochodzi w większość z okolic pasa i bioder[7].
Badania udowadniają również spadek ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu wynoszący nawet 44%[7]. Efekt ten wynika z wysokiej zawartości włókna pokarmowego. Popularnie nazywany błonnikiem poprawia perystaltykę jelit i sprzyja dłuższemu poczuciu sytości.
Skutki uboczne i kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]Pozytywne skutki zdrowotne, mimo pewnego odzwierciedlenia w badaniach, nadal budzą kontrowersje. Wynikają one przede wszystkim z małej ilości badań, na których można się oprzeć. Jest ich tylko dwa: z 2005 roku (przeprowadzone na 40 uczestnikach) oraz z 2009 (tu pacjentów było 102)[8][9]. Grupa ta jest zbyt mało reprezentatywna, aby uznać dane za potwierdzone. Badania nie uwzględniają również szeregu zmiennych, które mogły wpłynąć na ich wyniki, jak dieta podjęta w trakcie trwania badania czy różnice w stylu życia i wieku uczestników. Stosując mango afrykańskie należy również pamiętać o możliwych skutkach ubocznych: wzdęcia, ból głowy, problemy ze snem[10][11][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ Irvingia gabonensis (Aubry-Lecomte ex O’Rorke) Baill.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-03].
- ↑ Irvingia gabonensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 315. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Kathleen M. Zelman, MPH, RD, LD: African Mango: What to Know About Irvingia Gabonensis. WebMD, 2016-03-02. [dostęp 2019-01-20]. (ang.).
- ↑ a b Ann Marie Lucas: Foods That Heal Fat and Inflammation: Foods That Contribute To Weight Loss. 2015-03-22. ISBN 978-1-311-34243-0.
- ↑ mgr inż. Maria Brzegowy: Czy afrykańskie mango rzeczywiście odchudza?. doz.pl. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ Ekpe OO, Umoh Ib, OU Eka. Effect of a typical rural processing method on the proximate composition and aminoacid profie of Bush mango seeds (Irvingia gabonensis). „Ajfand online”. 7 (1), s. 1-12, 2007.
- ↑ Ngondi, J. L., Oben, J. E., & Minka, S. R.. The effect of Irvingia gabonensis seeds on body weight and blood lipids of obese subjects in Cameroon. Lipids in health and Disease. „BioMed Central”. 1 (4), s. 12, 2005. DOI: 10.1186/1476-511X-4-12. (ang.).
- ↑ IRVINGIA GABONENSIS. Therapeutic Research Faculty, 2018. [dostęp 2019-01-20].
- ↑ Ngondi, J. L., Etoundi, B. C., Nyangono, C. B., Mbofung, C. M., & Oben, J.E.. IGOB131, a novel seed extract of the West African plant Irvingia gabonensis, significantly reduces body weight and improves metabolic parameters in overweight humans in a randomized double-blind placebo controlled investigation. „Lipids in health and disease”. 1 (8), s. 7, 2009. DOI: 10.1186/1476-511X-8-7. (ang.).