Isaak Sztejnberg

Isaak Sztejnberg
Исаак Штейнберг
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Isaak Zacharowicz Sztejnberg

Data i miejsce urodzenia

13 lipca 1888
Dyneburg, gubernia witebska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

2 stycznia 1957
Nowy Jork, Nowy Jork, USA

Komisarz ludowy sprawiedliwości RFSRR
Okres

od 25 grudnia 1917
do 18 marca 1918

Przynależność polityczna

Lewicowi Eserowcy

Poprzednik

Gieorgij Oppokow (Łomow)

Następca

Piotr Stuczka

Multimedia w Wikimedia Commons

Isaak Zacharowicz Sztejnberg, Isaac Steinberg, ros. Исаак Захарович Штейнберг (ur. 13 lipca 1888 w Dyneburgu, zm. 2 stycznia 1957 w Nowym Jorku) – komisarz ludowy (minister) sprawiedliwości Rosyjskiej Republiki Radzieckiej/RFSRR (1917–1918).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował na Uniwersytecie Moskiewskim, działacz partii eserowców, aresztowany i w 1907 skazany na dwa lata zesłania do guberni tobolskiej, później wyemigrował na pewien czas do Niemiec, po powrocie do Rosji pracował jako adwokat w Ufie. Od 1917 komisarz rolnictwa Ufijskiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, od grudnia 1917 działacz Lewicowych Eserowców. W grudniu 1917 w demokratycznych wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji wybrany na deputowanego z listy partii eserowców (okręg ufijski)[1]. Od grudnia 1917 do 1918 członek KC Partii Lewicowych Eserowców. Od 25 grudnia 1917 do 18 marca 1918 ludowy komisarz sprawiedliwości Rosyjskiej Republiki Radzieckiej/Rosyjskiej FSRR, równolegle kierownik wydziału Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości RFSRR i szef Zarządu Więzień Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości RFSRR. Kwestionował aresztowania przeprowadzane przez Czeka, niejednokrotnie uwalniając więźniów (m.in. Władimira Burcewa), wszedł w konflikt z Feliksem Dzierżyńskim[2]. Próbował poddać działania Czeka nadzorowi innych resortów. Zgodnie z projektem Sztejnberga „Aresztowanie i wszczynanie spraw posłów do Zgromadzenia Ustawodawczego i innych osób, których zatrzymanie ma wybitne znaczenie polityczne, nastąpić ma tylko za zgodą Komisariatów Ludowych: Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych”[3]. Wnioskował też, by zadania Czeki ograniczyć do działań wstępnych a śledztwo powierzyć komisji śledczej przy Trybunale[4]. Zaprotestował przeciw dekretowi z 21 lutego 1918 o rozstrzeliwaniu bez sądu nieprzyjacielskich agentów, spekulantów, grabieżców, chuliganów i kontrrewolucyjnych agitatorów[5]. Podał się do dymisji wraz z innymi eserowskimi komisarzami w proteście przeciw zawarciu traktatu brzeskiego, wyjechał do Kurska organizować eserowską partyzantkę antyniemiecką.

10 lutego 1919 aresztowany przez Czeka, w czerwcu 1919 zwolniony. W roku 1923 wyjechał za granicę, został pozbawiony obywatelstwa ZSRR. W latach 1923–1933 przebywał w Niemczech, współpracował z tzw. Międzynarodówką Wiedeńską. Po dojściu NSDAP do władzy w Niemczech wyemigrował w 1933 do Wielkiej Brytanii. W latach 1939–1943 mieszkał w Australii, następnie w USA, gdzie zmarł. Autor wspomnień.

Jego bratem był filozof Aaron Steinberg(inne języki), synem – amerykański historyk sztuki i krytyk Leo Steinberg(inne języki).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Штейнберг Исаак Захарович (13.07. 1888, Двинск Витебской губ. – 2.01.1957, Нью-Йорк). Уфимский округ. № 9 – эсеры и Совет КД. Штейнберг Исаак Захарович.
  2. ↑ Konflikty takie były nieuniknione, gdyż dekret powołujący WCzK zapewne celowo określał jej uprawnienia mgliście, prócz „prowadzenia śledztwa” i „kierowania sprawy do Trybunału” miała ona także samoistnie orzekać „konfiskaty, wysiedlenia, pozbawienia kartek zaopatrzeniowych, ogłaszanie list wrogów ludu itp.” Postanowienie z 7/20 grudnia 1917 o utworzeniu WCzK (ros.).
  3. ↑ Ostateczny tekst, przeredagowany przez Lenina, brzmiał „O aresztowaniach mających wybitne znaczenie polityczne Komisje Nadzwyczajne powiadamiają Ludowe Komisariaty: Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych” zaś „wniesienie do Sownarkomu skargi na działania Komisji nie wstrzymuje zaskarżonego działania” (Poprawka projektu postanowienia Sownarkomu o rozgraniczeniu zadań Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości i WCzK z 21 grudnia 1917?/3 stycznia 1918, w: В. И. Ленин и ВЧК. Сборник документов, Moskwa 1975, Dok nr 23, s. 44).
  4. ↑ Tamże, Dok nr 35.
  5. ↑ Tamże, Dok nr 38.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]