Izydor Eljaszew

Izydor Eljaszew
Bal-Machszowes
Ilustracja
Imię i nazwisko

Izrael Izydor Eljaszew

Data i miejsce urodzenia

1873
Kowno

Data i miejsce śmierci

1924
Kowno

Język

jidysz

Dziedzina sztuki

literatura

Izrael Izydor Eljaszew, ps. Bal-Machszowes (ur. 1873 w Kownie, zm. 1924 tamże) – żydowski lekarz, tłumacz i krytyk literatury jidysz i hebrajskiej. Uważany z największego krytyka literatury żydowskiej swych czasów.

Jego pseudonim w języku jidysz oznacza „Zadumany” lub „Rozważny”[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1910–1912 uczęszczał do jesziwy musarów w Grobinie, został z niej jednak wyrzucony[2]. Studiował następnie medycynę na Uniwersytecie w Heidelbergu i Uniwersytecie w Berlinie[1][2]. W 1905 roku zdał egzamin upoważniający do praktyki lekarskiej na terenie Rosji, następnie praktykował medycynę w Kownie, Rydze, Warszawie, Petersburgu[1][3].

Literacko debiutował w 1895 roku w ramach kółka studenckiego. Pierwsze krytyki literackie pisał w 1899 roku, początkowo w języku rosyjskim i niemieckim, pod wpływem Icchoka Pereca zaczął jednak tworzyć w języku jidysz[1]. Był autorem krytyczno-literackich przeglądów na łamach czasopisma „Der Jud”, redagował także „Di Jidisze Sztyme” w Rydze oraz rubrykę literacką w warszawskim czasopiśmie „Der Frajnd”[1]. Podczas I wojny światowej był lekarzem wojskowym w Armii Imperium Rosyjskiego[3][2].

W latach 1922–1924 kierował berlińskim wydawnictwem Klalverlag[1]. Jako tłumacz opracowywał przekłady na język jidysz dzieł europejskich klasyków. Przełożył na jidysz m.in. powieść Altneuland Theodora Herzla[1] oraz dzieła Lwa Tołstoja i Iwana Turgieniewa[3].

Był zwolennikiem syjonizmu[1], należał także do zwolenników konferencji w Czerniowcach[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h Rafał Żebrowski, Eljaszew Izydor [online], delet.jhi.pl [dostęp 2024-03-23] (pol.).
  2. ↑ a b c Bal-Makhshoves [online], yivoencyclopedia.org [dostęp 2024-03-23].
  3. ↑ a b c Baal-Makhshoves [online], www.jewishvirtuallibrary.org [dostęp 2024-03-23].
  4. ↑ Czernowitz Yiddish Language Conference [online], www.jewishvirtuallibrary.org [dostęp 2024-03-23].