Język kayeli

Kayeli

Obszar	wyspa Buru (Moluki, Indonezja)
Liczba mówiących	wymarły
Klasyfikacja genetyczna
Języki austronezyjskie Języki malajsko-polinezyjskie Grupa centralno-wschodnia Grupa centralna Języki centralnomolukańskie Grupa wschodnia Języki seram Języki nunusaku Język kayeli
Status oficjalny
UNESCO	6 wymarły↗
Ethnologue	9 drzemiący↗
Kody języka
ISO 639-3	kzl
IETF	kzl
Glottolog	kaye1241
Ethnologue	kzl
BPS	0672 0
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język kayeli (a. caeli, cajeli, gaeli, kajeli)^[1][2] – wymarły język austronezyjski, który był używany w prowincji Moluki w Indonezji, na wyspie Buru wśród członków ludu Kayeli.

Był zdecydowanie odrębny od języka buru^[3][4]. Posługiwała się nim ludność w rejonie zatoki Namlea w północno-wschodniej części wyspy oraz na terenach wzdłuż wybrzeża^[5].

Według Ethnologue dzielił się na trzy dialekty: kayeli właściwy, leliali (liliali), lumaete (lumaiti, lumara, mumaite)^[1]. Dialekt leliali był dość odrębny od pozostałych^[6], jego ostatni użytkownik zmarł w 1989 roku^[1][7]. Dialekt lumaete nie został bliżej poznany^[8]. C.E. Grimes (2000, 2010) dodatkowo wymienia dialekt ilat^[9][10]. Moksela (nieopisany i również wymarły) także bywa zaliczany do dialektów kayeli^[8][10].

W 1989 roku nie był już powszechnie używany. Podczas badań terenowych C.E. Grimes z trudem zdołał znaleźć cztery osoby, które zachowały znajomość tego języka. Żadna z nich nie używała kayeli od przeszło 30 lat i kłopotliwe okazało się zebranie nawet podstawowego słownictwa^[6]. Klasyfikacja tego języka jest trudna do rozstrzygnięcia ze względu na niedostępność dokładnych danych, przy czym odnotowano pewne cechy, które łączą go z językami wyspy Seram^[11].

Kayeli został wyparty przez języki malajski amboński i lisela (li enyorot, uchodzący za dialekt języka buru)^[1][5][12]. Od XVII w. malajski służył jako środek kontaktów międzyetnicznych (w interakcjach z Ternate, Ambończykami, Makasarczykami, Jawajczykami i Holendrami), a rola kayeli została zredukowana do domen wewnętrznych (dom, negocjacje ślubne)^[13]. Pomimo zaniku rodzimego języka ludność Kayeli zdołała zachować swoją tożsamość etniczną^[5].

Przypisy

1. M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Kayeli, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-13]  (ang.).
2. Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 86–87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655  (pol.).
3. Grimes 2010 ↓, s. 78.
4. Collins 2018 ↓, s. 30.
5. Grimes 2000 ↓, s. 99.
6. Grimes 2010 ↓, s. 74.
7. Grimes 2010 ↓, s. 75.
8. Grimes 2000 ↓, s. 101.
9. Grimes 2000 ↓, s. 74.
10. Grimes 2010 ↓, s. 76.
11. Collins 2018 ↓, s. 30–31.
12. Wurm 2007 ↓, s. 502.
13. Grimes 2010 ↓, s. 84.

Bibliografia

• James T. Collins: Penelitian Bahasa di Maluku. Ambon: Kantor Bahasa Provinsi Maluku, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2018. ISBN 978-602-52601-2-4. OCLC 1099540304. (indonez.).
• Charles E. Grimes: Defining speech communities on Buru Island: a look at both linguistic and non-linguistic factors. W: Charles E. Grimes (red.): Spices from the East: Papers in Languages of Eastern Indonesia. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2000, s. 73–103, seria: Pacific Linguistics 503. DOI: 10.15144/PL-503.73. ISBN 0-85883-460-X. OCLC 46827844. (ang.).
• Charles E. Grimes: Digging for the Roots of Language Death in Eastern Indonesia: The Cases of Kayeli and Hukumina. W: Margaret Florey (red.): Endangered Languages of Austronesia. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 73–89. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0004. ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3. ISBN 978-0-19-172026-0. OCLC 507435850. (ang.).
• Stephen A. Wurm: Australasia and the Pacific. W: Christopher Moseley (red.): Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 425–577. DOI: 10.4324/9780203645659. ISBN 978-0-203-64565-9. OCLC 47983733. (ang.).