Jadwiga Andrzejewska

Jadwiga Andrzejewska
Ilustracja
Jadwiga Andrzejewska
Data i miejsce urodzenia

30 marca 1915
Łódź

Data i miejsce śmierci

4 października 1977
Łódź

Zawód

aktorka

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Gwiazda Jadwigi Andrzejewskiej w łódzkiej Alei Gwiazd
Grób Jadwigi Andrzejewskiej na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi 21 maja 2007

Jadwiga Andrzejewska (ur. 30 marca 1915 w Łodzi, zm. 4 października 1977 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Córka maszynisty teatralnego Józefa Andrzejewskiego i Katarzyny z Ludwickich. Po ukończeniu szkoły powszechnej ze względów materialnych podjęła pracę jako ekspedientka w składzie/sklepie materiałów piśmiennych Leona Tybera, przy ul. Piotrkowskiej 49. W tym samym czasie - grudzień 1923 - zadebiutowała w Teatrze Miejskim w Łodzi, w sztuce „Nauczycielka”, u boku Ireny Solskiej. Grała też w Teatrze Popularnym. W następnych latach występowała również jako tancerka w kabarecie "Jar". Tam została zauważona przez Karola Adwentowicza, który widząc jej talent zaproponował przeprowadzkę do Warszawy i grę w teatrze. Jej debiut w Warszawie miał miejsce 15 września 1932 na scenie Teatru Kameralnego w „Dziewczętach w mundurkach”, gdzie grała Manuelę. Otrzymawszy bardzo wysoką notę Antoniego Słonimskiego postanowiła pozostać w stolicy. Występowała w kabarecie "Nowy Momus", a od lutego 1933 w Teatrze Narodowym. Gościnnie grała też w Teatrze Letnim, Ateneum i Polskim. Od 1934 nie była związana na stałe z żadnym teatrem łącząc grę w filmach z występami w teatrach rewiowych i kabaretach. m.in. "Stara Banda" i "Cyrulik Warszawski".

W filmie zadebiutowała w 1933 r. podwójnie: jedną z trzech głównych ról (Jadzia) w filmie "Wyrok życia"[1], u boku m.in. Ireny Eichlerówny (reż. Juliusz Gardan) oraz w roli kwiaciarki w "Dziejach grzechu" (reż. Henryk Szaro). Ogółem w okresie międzywojennym zagrała w piętnastu filmach m.in. w Dziewczętach z Nowolipek oraz Strachach.

Po kampanii wrześniowej znalazła się we Lwowie, gdzie grała w kierowanym przez Konrada Toma Teatrze Miniatur. Teatr ten do 1941 wędrował po miastach radzieckich. Zawiesił swoją działalność po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej.

Od listopada 1941 występowała w zespole "Czołówki Teatralnej" Armii Polskiej tworzonej na terenie ZSRR przez gen. Andersa. W marcu 1942 wyruszyła z Armią Andersa przez Bliski Wschód do Mandatu Palestyny, występowała w teatrze rewiowym Feliksa Konarskiego, a następnie w Teatrze Polowym 2 Korpusu Polskiego. Na przełomie 1944 i 1945 występowała w Polskim Teatrze Szkolnym, z którym odwiedziła Jerozolimę, Tel Awiw, Nazaret i Hajfę.

W 1945 znalazła się z Teatrem Dramatycznym 2 Korpusu we Włoszech, a następnie w 1946 roku w Wielkiej Brytanii. Do Polski powróciła w 1947 i zamieszkała w rodzinnej Łodzi, gdzie występowała w Teatrze Syrena. W grudniu 1948 na krótko przeniosła się do Warszawy, ale po kilku miesiącach na stałe osiadła w Łodzi grając w Teatrze Powszechnym. W kolejnych latach zmieniała sceny, były to m.in. Teatr im. Jaracza i Teatr Mały. Od 1966 do śmierci związana była z Teatrem Powszechnym.

Zmarła mając 62 lata, spoczywa na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi (kwatera XXVIII, rząd 18, grób 6).

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W 1979 Andrzejewska została patronką jednej z ulic łódzkiego Widzewa, poświęcono jej również Drzewo Pamięci w Parku Zdrojowym[2][3]. Barbara Kaczmarska (córka Jadwigi Andrzejewskiej) i Jan Machulski odsłonili 16 października 1998 roku na ulicy Piotrkowskiej jej gwiazdę w Alei Gwiazd[4][3]. W listopadzie 2000 odsłonięto fresk „Łódź w pigułce” na fasadzie kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 71, autorstwa Krzysztofa Jaśkiewicza, na którym widnieje ponad 30 postaci związanych z historią Łodzi. Wśród nich znajduje się wizerunek Jadwigi Andrzejewskiej[5].

W 2019 r. Poczta Polska wyemitowała zaprojektowany przez Marzannę Dąbrowską upamiętniający Jadwigę Andrzejewską znaczek pocztowy o nominale 3,30 zł należący do serii „Ludzie kina i teatru”[6].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dwa fotosy z tego filmu w: "Łódź w Ilustracji", 1934: nr 10, z 11 III, s. 8 oraz nr 28, z 15 VII, s. 7
  2. ↑ Słownik nazewnictwa miejskiego Łodzi. log.lodz.pl. [dostęp 2019-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-31)].
  3. ↑ a b Roman Włodek: Jadwiga Andrzejewska na scenie i ekranie. Kraków-Warszawa: Księgarnia Akademicka, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2018, s. 301. ISBN 978-83-7638-952-3.
  4. ↑ Informacje. akademicka.pl. [dostęp 2019-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-31)].
  5. ↑ ZASŁUŻENI DLA ŁODZI - FRESK PRZY PIOTRKOWSKIEJ 71. uml.lodz.pl. [dostęp 2019-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-31)].
  6. ↑ 2019.10.25. Ludzie kina i teatru. kzp.pl. [dostęp 2024-05-24]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]