Jakov Xoxa
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
albańska |
| Język |
albański |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
| |
Jakov Xoxa czyt. Jakow Dzodza (ur. 15 kwietnia 1922 w Fierze, zm. 17 lutego 1979 w Budapeszcie) – albański pisarz i poeta pochodzenia arumuńskiego[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Thanasa[3]. Uczył się w Elbasanie, a następnie w Tiranie[3]. W czasie II wojny światowej walczył w oddziale partyzanckim. Po wyzwoleniu kraju podjął studia filologiczne i pisał pierwsze utwory poetyckie. W 1949 ukazała się drukiem pierwsza z jego powieści, a w 1957 znalazł zatrudnienie na Wydziale Historyczno-Filologicznym Uniwersytetu Tirańskiego, gdzie przez wiele lat wykładał teorię literatury[3].
Najważniejszym dziełem w jego dorobku twórczym jest powieść Martwa rzeka, która ukazała się w 1965. Powieść w konwencji socrealistycznej, wzorowana na Cichym Donie Szołochowa opowiada o wyzysku ludności wiejskiej przez bejów w Albanii, w okresie międzywojennym. Wydana sześć lat później Biała Juga, nawiązuje do powieści Zorany ugór Szołochowa i przedstawia literacką wizję kolektywizacji rolnictwa w dolinie Myzeqe.
O Jakovie Xoxy pisał Jan Bolesław Ożóg, wymieniając go w gronie znanych albańskich pisarzy współczesnych:
- Okazało się, że to Jakov Xoxa (Dżodża), nielichy prozaik i zarazem uczony. Jest on autorem dwu zbiorków nowel partyzanckich.[4].
Został odznaczony Orderem Nderi i Kombit (Honor Narodu). Imię pisarza nosi ulica i szkoła muzyczna w Fierze.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]- 1949: Novela
- 1957: Buçet Osumi
- 1965: Lumi i vdekur (Martwa rzeka)
- 1971: Juga e Bardhë (Biała Juga)
- 1980: Lulja e kripës (Kwiat soli)
Opowiadania
[edytuj | edytuj kod]- 1969: Kam të bëj më tokën, bukën e njerëzve : tregime
Utwory zebrane
[edytuj | edytuj kod]- 1983: Vepra letrare
Podręczniki
[edytuj | edytuj kod]- 1969: Hyrje në shkencën e letërsisë (Wprowadzenie do nauki o literaturze)
- 1970: Terminologjia e letërsisë (Terminologia literacka)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Historia e vllehëve në Shqipëri Si u bënë njerëz të shquar të kulturës, politikës dhe patriotizmit. zeriislam.com. [dostęp 2023-03-24]. (alb.).
- ↑ Jovan Bizhyti: Vllehtë në hapësirat myzeqare. gazetadita.al, 2015-10-04. [dostęp 2015-11-08]. (alb.).
- ↑ a b c Jakov Xoxa (1923-1979) shkrimtari nder me te dalluarit w letersise shqipe. radiokosovaelire.com. [dostęp 2024-06-12]. (alb.).
- ↑ J.B. Ożóg, Z obcymi autorami: wspomnienia i lektury, Warszawa 1982, s.35
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edmond Cali: Romanet e Jakov Xoxës. Tirana: 2003, s. 111.
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 489. ISBN 978-1-78076-431-3. (alb.).
- Agim Vinca, Jakov Xoxa. Shkrimtari që krijoi sagën e Myzeqesë. shqiptarja.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-31)].