Jan Leon Kozietulski
 portret Jana Leona Hipolita Kozietulskiego pędzla nieznanego malarza ok. 1810-1820 | |
| pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 lipca 1778 lub 1781 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1806–1821 |
| Stanowiska |
szef szwadronu |
| Główne wojny i bitwy | |
| |
| Odznaczenia | |
    
| |
Jan Leon Hipolit Kozietulski herbu Abdank (ur. 4 lipca 1778[1][2] lub 1781[3] w Skierniewicach, zm. 3 lutego 1821 w Warszawie)[3] – pułkownik wojsk polskich, dowódca 3. szwadronu 1 Pułku Lekkokonnego Polskiego Gwardii Cesarskiej (1er Régiment de Chevau-Légers Polonais de la Garde Impériale), dowódca 3 Pułku Eklererów Gwardii Cesarskiej (3e régiment des éclaireurs de la Garde impériale), dowódca 4 Pułku Ułanów Królestwa Kongresowego. Baron Cesarstwa Francuskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Uczestnik kampanii napoleońskich w latach 1806–1807 i 1808 r. w Hiszpanii. W kwietniu 1807 roku został dowódcą 3 szwadronu szwoleżerów. 30 listopada 1808 prowadził szarżę szwoleżerów na przełęczy Somosierra. Brał udział w kampanii austriackiej, w bitwie pod Wagram (1809), w kampanii rosyjskiej (1812–1813) i niemieckiej (1813–1814). Uczestnik bitwy narodów pod Lipskiem. Jego czyny są opiewane w pieśni Marsz Kozietulskiego. W 1811 roku został baronem Cesarstwa Francji.
Był kawalerem i oficerem Legii Honorowej od 1809. Odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari w 1810[4], Orderem Zjednoczenia i rosyjskim Orderem św. Anny.
Zmarł po długiej chorobie, którą pogłębiło fałszywe podejrzenie o sprzeniewierzenie pułkowej kasy, w wieku 43 lat 3 lutego 1821 w Warszawie. W uroczystościach żałobnych uczestniczyły tysiące mieszkańców stolicy. Pochowany został w podziemiach kościoła parafialnego pw. Świętej Trójcy w Belsku Dużym.
Był członkiem loży wolnomularskiej Zum Tempel der Weisheit (Świątynia Mądrości) w Warszawie i paryskiej Saint Louis de la Martinique des Frères réunis[5].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Od jego nazwiska ukuty został w latach zaborów, a następnie powtarzany w latach PRL-u, a nawet w III RP termin Kozietulszczyzna, dla podkreślenia skłonności Polaków do niepotrzebnej brawury prowadzącej do ogromnych strat bez widocznego efektu.
Jego imieniem nazwano przedwojenny 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich.
4 lutego 2024 w Belsku Dużym odsłonięto jego popiersie[6].
Wywód genealogiczny
[edytuj | edytuj kod]| 4. Rafał Seweryn Kozietulski z Kozietuł | ||||||
| 2. Antoni Kozietulski z Kozietuł | ||||||
| 5. Zuzanna Turowska | ||||||
| 1. Jan Leon Hipolit Kozietulski | ||||||
| 6. Kasper Grotowski z Grotowic | ||||||
| 3. Marianna Grotowska z Grotowic | ||||||
| 7. Konstancja Dobiecka z Dobiecina | ||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Castiglione: Kozietulski Jan. [w:] Polacy Cesarza [on-line]. Napoleon.org.pl. [dostęp 2017-07-05].
- ↑ Andrzej Zygmunt Rola Stężycki. Fatalna pomyłka. „Okolica”. 11 (19), s. 15, 15.10.2001 i 12 (20), s. 16, 3.12.2001. [dostęp 2017-07-05].
- ↑ a b Kozietulski Jan Leon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-04].
- ↑ Napoleon i Polacy. Warszawa: Bellona, 2005, s. 242
- ↑ Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738 – 1821 poprzedzony zarysem historji wolnomularstwa polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego: uzupełnienia i aneksy, opracował Ludwik Hass, b.r.w., s. 70
- ↑ Kozietulski powrócił do Belska - Gmina Belsk Duży [online], www.belskduzy.pl [dostęp 2024-02-07] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Brandys: Kozietulski i inni. Warszawa: Iskry, 1982. ISBN 83-207-0463-4.