Janikowo (województwo warmińsko-mazurskie)
| wieś | |
 Widok na kaplicę pw. Matki Boskiej Różańcowej w Janikowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
170 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
135[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBA |
| SIMC |
0474100 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Górowo Iławeckie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego  | |
 54°13′21″N 20°27′38″E/54,222500 20,460556[1]
| |
Janikowo (niem. Hanshagen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś, pod nazwą Hanshagen, wymieniana w dokumentach z 1414 r., opisujących straty poniesione w wojnie polsko-krzyżackiej. Straty Janikowa oszacowano na 300 grzywien. W 1469 Zakon oddał wieś w zastaw za długi jednemu z dowódców wojsk zaciężnych. W wieku XVI Janikowo było dzierżawione przez rodzinę von Kreytzen. W tym czasie było samodzielna parafią ewangelicką pod patronatem roku von Kreytzenów z Piast Wielkich (po wybudowaniu kościoła w Piastach, Janikowo zostało do niego przyłączone, a kościół stał się filialnym). W XIX w. Janikowo było wsią królewską (należącą do państwa).
Kościół zbudowano najprawdopodobniej w XVI w. W latach późniejszych był wielokrotnie przebudowywany. W czasach reformacji był w posiadaniu protestantów. Po 1945 r. przejęli go w użytkowanie katolicy. Obecnie jest kościołem filialnym parafii Pieszkowo pw. Matki Boskiej Różańcowej.
Szkoła powstała wraz z budową kościoła, a więc już w XVI w. W latach 1737–1741 poddano ja nadzorowi państwowemu. W 1935 r. w szkole zatrudniony był jeden nauczyciel, a uczęszczało do niej 84 uczniów. Po wojnie, szkołę uruchomiono w 1946 r. Jej organizatorem i pierwszym kierownikiem był Władysław Stefanowicz (nauczyciel pochodzący z Wileńszczyzny). Szkołę podstawową w Janikowie zlikwidowano w 1978 r.
W 1939 r. we wsi mieszkało 457 osób.
W 1983 r. Janikowo było wsią o zwartej zabudowie z 51 domami i 234 mieszkańcami. W tym czasie we wsi były 53 indywidualne gospodarstwa rolne, obejmujące 542 ha ziemi. Hodowano w nich 492 sztuki bydła (w tym 236 krów mlecznych), 362 sztuki świń, 68 koni i 106 owiec. Wieś miała elektryczne oświetlenie ulic, klub, salę kinową na 40 miejsc i punkt biblioteczny. Działały także dwa prywatne zakłady rzemieślnicze (stolarski i ślusarsko-kowalski).
galeria zdjęć
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Rzymskokatolicki kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej, salowy kościół z kamienia polnego i cegły, wzniesiony zapewne na przełomie XV i XVI w., wielokrotnie przebudowywany, m.in. po pożarze z 1896 r. był odrestaurowywany. Wieża w dolnej części (przyziemie) murowana, górna część drewniana (szalowana)[4]. 10 czerwca 1985 r. spłonął po uderzeniu pioruna. Staraniem wiernych oraz ówczesnego proboszcza Tadeusza Hernogi został odbudowany i odnowiony.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom II, Mieczysław Wieliczko, Bronisław Magdziarz (red.), Janina Bosko, Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-912605-0-X, OCLC 831022246.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43832
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 372 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 178