Janina Fialkowska

Janina Fialkowska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 maja 1951
Montreal, Kanada

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

muzyk, pianistka

Aktywność

od 1963

Odznaczenia
Order Kanady – Oficer (Officer)
Strona internetowa

Janina Fialkowska (ur. 7 maja 1951 w Montrealu[1][2]) – kanadyjska muzyk i pianistka pochodzenia polskiego[1].

Wykonuje interpretacje utworów z repertuaru klasycznego i romantycznego. Występuje od ponad trzydziestu lat, gra muzykę polskich kompozytorów, takich jak Witold Lutosławski czy Andrzej Panufnik.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Fialkowska urodziła się w Montrealu (prowincja Quebec, Kanada)[1]. Od wieku czterech lat matka uczyła ją podstaw gry na fortepianie. W 1960 roku rozpoczęła naukę w École Vincent-d'Indy w Montrealu[1]. W wieku 12 lat zadebiutowała jako solistka z Montreal Symphony Orchestra i rozpoczęła naukę u Yvonne Hubert. Następnie kontynuowała naukę w montrealskiej szkole dla dziewcząt The Study, którą ukończyła w 1967 roku. Mając 17 lat uzyskała maturę (Baccalauréat) i tytuł magistra (Maitrisse) na Uniwersytecie Montrealskim[3]. W tym okresie studiowała również w Paryżu u Yvonne Lefébure. W 1969 roku otrzymała pierwszą nagrodę w krajowym konkursie radiowym CBC dla młodych wykonawców w Kanadzie[1] i wyjechała, jako stypendystka rządu kanadyjskiego, do Nowego Jorku na prywatne studia u Saszy Gorodnickiego w Juilliard School. W latach 1979–1984 była jego asystentką[2].

W 1974 Fialkowska wzięła udział w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Artura Rubinsteina w Tel Awiwie. W czasie przesłuchań konkursowych doszło do kuriozalnej sytuacji. Jeden z sędziów dał jej ocenę zero, aby pomóc swoim faworytom awansować do finałów[4]. Artur Rubinstein, jeden z członków jury, wówczas 87-latek, był pod wrażeniem jej gry. Kiedy dowiedział się o tym, jak oceniono występ artystki, zagroził wycofaniem się z jury, jeśli Fialkowska nie awansuje dalej[4]. Ostatecznie Fialkowska zdobyła III nagrodę tego konkursu[5]. Rubinstein został jej promotorem i mentorem, ułatwił jej międzynarodową karierę z mianem „urodzonej interpretatorki muzyki chopinowskiej”[4].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Janina Fialkowska koncertowała w Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i na Dalekim Wschodzie[6]. W Europie Fialkowska wystąpiła między innymi wraz z Koninklijk Concertgebouworkest, orkiestrą symfoniczną The Hallé, Royal Philharmonic Orchestra, BBC Symphony Orchestra, czy Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej w Warszawie[6]. W Ameryce Północnej występowała m.in. z Chicago Symphony, Cleveland Orchestra i Orkiestrą Filadelfijską[6].

Zagrała autorską interpretację 12 etiud transcendentalnych Ferenca Liszta. W 1990 roku została pierwszą na świecie osobą, która wykonała III koncert autorstwa tego węgierskiego muzyka[1].

Dwa lata później wykonała premierowy koncert fortepianowy Andrzeja Panufnika[7]. W tym samym roku Canadian Broadcasting Corporation wyprodukowała dokument telewizyjny o jej życiu i karierze, zatytułowany Świat Janiny Fialkowskiej, który był emitowany w całej Kanadzie i został nagrodzony specjalną nagrodą jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco[1].

W 2002 wykryto u niej nowotwór w lewym ramieniu[2]. Po usunięciu go poddała się zabiegowi chirurgicznemu zrekonstruowania tego ramienia. Podczas rekonwalescencji wykonała prawą ręką utwory napisane na lewą rękę przez Maurice'a Ravela (Koncert fortepianowy D-dur) i Siergieja Prokofjewa (IV Koncert fortepianowy B-dur)[2]. Zarówno publiczność, jak i krytycy chwalili jej odwagę i wysoki poziom tych występów.

W 2004 Fialkowska powróciła na scenę mając już sprawne obie ręce. Wykonała wtedy między innymi IV Koncert fortepianowy Beethovena w Toronto[8].

Fialkowska otrzymała także pochwałę za interpretacje dzieł Chopina i Liszta[9].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jest córką Bridget Todd i Jerzego Fialkowskiego, inżyniera i oficera polskiej armii, który wyemigrował do Kanady w 1945 roku[1]. Jej matka studiowała w klasie fortepianu u Alfreda Cortota w École Normale de Musique de Paris[1].

Fialkowska jest wnuczką Johna Todda, pierwszego kanadyjskiego profesora parazytologii[10] i prawnuczką Edwarda Cloustona, prezesa Canadian Bankers Association. Jest kuzynką byłego kanadyjskiego ministra Davida Andersona oraz aktora Christophera Plummera[11][12].

Janina Fialkowska jest żoną niemieckiego menedżera muzycznego Harry'ego Oesterle, mieszkają w Bawarii[3].

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
  • Pierwsza nagroda w konkursie radia CBC dla młodych wykonawców, 1969[1]
  • Trzecie miejsce na I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Artura Rubinsteina w Izraelu, 1974[13]
  • Oficer Orderu Kanady[14]
  • Doktor honoris causa Uniwersytetu Acadia w dziedzinie muzyki, 2006[15]
  • Paul de Hueck i Norman Walford Career Achievement Award, 2007[16]
  • Nagroda Governor General's Performing Arts Award za całokształt twórczości artystycznej, 2012[17]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j Janina Fiałkowska - Virtuosa assoluta [online], hi-fi.com.pl [dostęp 2020-05-01] (pol.).
  2. ↑ a b c d Janina Fialkowska – The Canadian Encyclopedia [online], www.thecanadianencyclopedia.ca [dostęp 2020-05-01].
  3. ↑ a b Janina Fijalkowska – CV [online].
  4. ↑ a b c Ned Powers, Rubinstein an early supporter of pianist performing in Kelowna next week [online], Daily Courier [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  5. ↑ Janina Fiałkowska – "urodzona chopinistka" [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2020-05-01].
  6. ↑ a b c Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Janina Fiałkowska - Biogram [online], pl.chopin.nifc.pl [dostęp 2020-05-01].
  7. ↑ Janina Fialkowska – Biography & History [online], AllMusic [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  8. ↑ Janina Fialkowska Reborn [online], www.scena.org [dostęp 2020-05-01].
  9. ↑ Fialkowska review [online], Nanaimo Conservatory of Music [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  10. ↑ Michael D. Reid, Pianist Janina Fialkowska plays up magic of live performance [online], Times Colonist [dostęp 2020-05-01].
  11. ↑ Other, Janina Fialkowska, Betascript Publishing, 11 sierpnia 2010, ISBN 978-613-2-23681-4 [dostęp 2020-05-01] (ang.).
  12. ↑ Sixty Seconds with Christopher Plummer [online], Metro Newspaper UK [dostęp 2020-05-01].
  13. ↑ Arthur Rubinstein International - Previous Competitions [online], web.archive.org, 28 maja 2009 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-28].
  14. ↑ Janina Fialkowska [online], Paderewski Piano Competition [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-13].
  15. ↑ Acadia University [online], web.archive.org, 27 lipca 2011 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-27].
  16. ↑ Paul de Hueck and Norman Walford Career Achievement Awards [online], web.archive.org, 25 listopada 2009 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2009-11-25].
  17. ↑ Rush wins Governor General's Award [online].