Jarosław (województwo dolnośląskie)

Ten artykuł dotyczy wsi w woj. dolnośląskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Jarosław

wieś
Kościół MB Częstochowskiej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	średzki
Gmina	Udanin
Liczba ludności (III 2011)	285[2]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	55-340[3]
Tablice rejestracyjne	LGS-WWI-DSR
SIMC	0367864
Położenie na mapie gminy Udanin Jarosław
Położenie na mapie Polski Jarosław
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Jarosław
Położenie na mapie powiatu średzkiego Jarosław
51°04′10″N 16°31′36″E/51,069444 16,526667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jarosław (niem. Jerschendorf) – wieś rolnicza w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, w gminie Udanin, w pobliżu autostrady A4. Uprawiane są tu zboża i hodowane jest bydło.

Historia

Najstarszym zachowanym zapisem nazwy wsi jest Luzoboc z 1202 r., który występuje ponownie jako Lusoboc w 1260 r., co wskazuje na nazwę topograficzną „Łysobok” – zbocze gołe i niezalesione. Równolegle pojawiają się formy Jarozlaw (rok 1218) i Yeseritz (rok 1318), a także niemiecka Jerslendorff (rok 1218), które okazuje się najbardziej trwała i w różnych formach (Jerschendorf rok 1345, Jerlandsdorff rok 1543, Jascchendorff rok 1666, Jaerschendorf rok 1795) przetrwała w użyciu do 1945 r. Powojenną nazwę polską ustalono w oparciu o średniowieczne zapisy łacińskie i niemieckie; imię Jarosław poświadczone jest na Śląsku od XIII wieku.

Podział administracyjny

9 lutego 1945 wieś została zajęta przez wojska radzieckie. W wyniku przegranej przez Niemcy II wojny światowej miejscowość włączono do Polski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Zabytki

• kościół filialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej, wzniesiony około 1500 r., przebudowany około 1710 r. gotycko-barokowy, Budowla jednonawowa, z węższym prezbiterium, murowana, tynkowana. Nawa główna nakryta dachem dwuspadowym, kryta dachówką, szczyt zachodni schodkowy, ozdobiony krenelażem. Na dachu ośmioboczna wieża, nakryta dachem cebulastym z glorietą, zwieńczona krzyżem, ustawionym na kuli. Od strony południowej i północnej wieży zegar. Okna nawy prostokątne Prezbiterium niższe, nakryte dachem trzyspadowym, kryty dachówką. Okna prezbiterium zamknięte łukiem odcinkowym. Od strony północno-wschodniej dobudowany jest budynek zakrystii, częściowo od strony zachodniej nakryty dachem pulpitowym, łączącym się z dachem prezbiterium, w części wschodniej dach dwuspadowy, kryty dachówką. Drzwi umieszczone we wnęce zamkniętej łukiem pełnym. Od strony południowej kruchta, nakryta dachem dwuspadowym, kryta dachówką. Szczyt ppołudniowy ujęty w woluty, zakończony półkolistym naczółkiem, podzielony horyzontalnie gzymsami. Drzwi prostokątne. Świątynia posiada gzyms podokapowy. We wnętrzu empory i portal wykonany z granitu, późny gotyk XV-XVI w. Do wyposażenia wnętrza należy: ołtarz główny drewno polichromowane, barok XVIII w., obraz z ramą Ukrzyżowanie, olej deska, barok, XVIII w. Kropielnica, kamień, kruchta południowa, drzwi, blacha żelazna przełom XVII/XVIII w., krzyż procesyjny, drewno, polichromia, barok ludowy, XVIII w. Żyrandol, mosiądz, szkło, barok, XVIII w. (fot. 1530, 1424, 1631)
• cmentarz przykościelny
• zespół pałacowy i folwarczny, z drugiej połowy XIX w. – początek XX w.:
  • pałac, wzniesiony na początku XX w., murowany, tynkowany, jednopiętrowy, wysoko podpiwniczony, posadowiony na ceglany cokole, posiada gzyms cokołowy, podokienny i podokapowy. Okna prostokątne ujęte w obramowania. Nakryty dachem czterospadowym z powiekami, kryty dachówką. Na osi południowej ryzalit zakończony półkolistym naczółkiem w nim trzy kwadratowe małe okna. Przed ryzalitem drewniana weranda, nakryta dachem trzyspadowym. Okna w niej prostokątne. Do wejścia prowadzą schody ujęte w murowaną balustradę. We wnętrzu na parterze zachowana stara stolarka drzwi i schodów. Od strony wschodniej dobudowana jest druga weranda, nakryta dachem trzyspadowym, okna prostokątne obecnie zabezpieczone deskami. Od strony północnej taras ze schodami jednobiegowymi prowadzącymi do parku
  • park
  • folwark:
    • dom mieszkalny nr 2
    • dom mieszkalny nr 4
    • dom mieszkalny nr 5
    • dwie stodoły
    • stajnia (obora)
    • budynek gospodarczy – warsztat
    • kuźnia
    • wozownia

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44568
2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 377 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

Bibliografia

• Nazwy geograficzne Śląska pod redakcją Henryka Borka PWN Wrocław 1988 tom 4