Jerutki

Jerutki

wieś
Zabytkowy kościół w Jerutkach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2022)	347[2]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	12-140[3]
Tablice rejestracyjne	NSZ
SIMC	0489923
Położenie na mapie gminy Świętajno Jerutki
Położenie na mapie Polski Jerutki
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jerutki
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego Jerutki
53°35′35″N 21°08′15″E/53,593056 21,137500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Jerutki (niem. Klein Jerutten) – wieś mazurska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś mazurska o okładzie ulicówki z kościołem i cmentarzem, zabytkowym budynkiem plebanii oraz starą szkołą, we wsi działa Fundacja "Kreolia" na rzecz wspierania rozwoju dzieci i młodzieży.

Historia

Wieś założona w ramach osadnictwa szkatułowego w 1687 r., a następnie powiększona o kolejne grunty w 1701 r. W 1709 powstała w Jerutkach parafia. W 1734 został wybudowany kościół, obok którego powstał cmentarz.

Zabytki

• We wsi znajduje się kościół filialny, do lat 80. XX w. ewangelicki, obecnie katolicki. Jest to budowla jednonawowa o konstrukcji ryglowej, wzniesiona w 1734 r. Wieża murowana, dobudowana w latach 1820-1821. Ołtarz z 1737 r. jest bogato rzeźbiony, pierwotnie kazalny, polichromowany, ambona odjęta. Ołtarz wykonał Michał Kapicki – snycerz z Wielbarka. Anioł chrzcielny znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. W kościele znajdują się barokowe organy, zniekształcone współczesnymi przeróbkami. Pod emporą zachodnią znajduje się wmurowana w posadzkę płyta epitafijna żony pierwszego księdza w Jerutkach z 1711 r.
• Cmentarz, częściowo zniszczony, położony przy kościele.
• Pomnik poświęcony mieszkańcom parafii, poległym w czasie pierwszej wojny światowej (w murze na cmentarzu od strony drogi wiejskiej).
• Plebania, wzniesiona na początku XIX w., z dachem naczółkowym.
• Szkoła, położona na południe od kościoła, wybudowana w 1906 r., dwupiętrowa, murowana.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46312
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 405 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

Bibliografia

• Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn
• Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix" s.c., 1998, 171 str., ISBN 83-87031-13-5

Linki zewnętrzne

• Jerutki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 565 .