Jerzy Jarzębski

Jerzy Jarzębski
Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1947
Bytom

Data śmierci

25 lutego 2024

Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: literatura polska, literatura XX wieku
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Habilitacja

25 czerwca 1993 – literaturoznawstwo
UJ

Profesura

18 czerwca 1998

Polska Akademia Nauk
Status

Członek Komitetu Nauk o Literaturze

Profesor UJ
jednostka

Wydział Polonistyki; Katedra Historii Literatury Polskiej XX Wieku

Cytaty w Wikicytatach
Grób Jerzego Jarzębskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Jerzy Jarzębski (ur. 22 sierpnia 1947 w Bytomiu, zm. 25 lutego 2024)[1] – polski krytyk i historyk literatury specjalizujący się w twórczości Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza i Stanisława Lema, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Absolwent studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim (1971), studiował na tej uczelni także filozofię[2]. Tamże habilitował się w 1993 w zakresie literaturoznawstwa na podstawie pracy "Prawda" w prozie XX wieku[3]. Znawca twórczości Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza i Stanisława Lema. Jako krytyk najczęściej zajmuje się współczesną prozą. W 1998 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[3]. Emerytowany profesor zwyczajny na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, (wykładał m.in. w Studium Literacko-Artystycznym) i w Instytucie Polonistyki Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu[3]. W 1998 wykładał przez semestr letni na Uniwersytecie Harvarda, zastępując Stanisława Barańczaka, w semestrze zimowym 2000–2001 visiting professor na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Wykładał gościnnie na kilkudziesięciu wyższych uczelniach Europy, Azji i obydwu Ameryk. Jego prace tłumaczono na 20 języków.

W latach 2001–2003 członek jury Nagrody Literackiej Nike, W 2008 roku członek jury Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie literatury pięknej COGITO. Od 2016 roku przewodzi jury Nagrody im. Witolda Gombrowicza za debiut prozatorski.

W 1984 otrzymał Nagrodę Wydziału I PAN im. Aleksandra Brucknera, w 1985 roku został laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (od 1993 jest jej jurorem), w 1991 roku uhonorowano go Nagrodą im. Kazimierza Wyki[4], a w marcu 2003 został laureatem nagrody Krakowska Książka Miesiąca za książkę Wszechświat Lema[5]. W 2006 nominowany do Nagrody Literackiej Nike za Prowincję Centrum[6].

Wśród wypromowanych przez niego doktorów jest m.in. Jakub Momro[7].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Gra w Gombrowicza (1982)
  • Powieść jako autokreacja (1984)
  • Zufall und Ordnung. Zum Werk Stanislaw Lems (1986)
  • W Polsce, czyli wszędzie. Studia o polskiej prozie współczesnej (1992)
  • Apetyt na Przemianę. Notatki o prozie współczesnej (1997)
  • Pożegnanie z emigracją. O powojennej prozie polskiej (1998)
  • Schulz (2000)
  • Podglądanie Gombrowicza (2000)
  • Wszechświat Lema (2002)
  • Słownik schulzowski (wraz z Włodzimierzem Boleckim i Stanisławem Rośkiem, 2003)
  • Gombrowicz (2004)
  • Proza dwudziestolecia (2005)
  • Prowincja Centrum. Przypisy do Schulza (2005)
  • Natura i teatr. 16 tekstów o Gombrowiczu (2007)
  • Proza: wykroje i wzory (2016)
  • Schulzowskie miejsca i znaki (2016)
  • Gry poetyckie i teatralne (2018)
  • Miasta – rzeczy – przestrzenie (2019)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Jarzębski Jerzy, [w:] Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie. Lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska. Edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania (dane z 1999 roku), Kraków: Krakowska Agencja Informacyjna, 2000, s. 125, ISBN 83-909309-2-7, OCLC 47866363 [dostęp 2023-02-01].
  2. ↑ Jarzębski Jerzy, [w:] Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie. Lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska. Edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania (dane z 1999 roku), Kraków: Krakowska Agencja Informacyjna, 2000, s. 126, ISBN 83-909309-2-7, OCLC 47866363 [dostęp 2023-02-01].
  3. ↑ a b c Prof. dr hab. Jerzy Jarzębski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-08-08].
  4. ↑ Nagroda im. Kazimierza Wyki. [dostęp 2014-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  5. ↑ Laureaci 2009-1995 – Krakowska Książka Miesiąca [online] [dostęp 2023-09-28] (pol.).
  6. ↑ Nagroda Nike 2006. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
  7. ↑ prof. dr hab. Jerzy Jarzębski [online], recenzenci.opi.org.pl.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]