Jerzy Makowiecki

Jerzy Zdzisław Makowiecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1896
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 czerwca 1944
okolice Górc

Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego
Okres

od maja 1943
do 13 czerwca 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Mieczysław Bilek

Następca

Erazm Kulesza

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

Jerzy Zdzisław Makowiecki, ps. „Tomasz Malicki”, „Wokulski”, „Tomasz”, „Dołęga”, „Kuncewicz”, „Malicki” (ur. 23 stycznia 1896 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1944 w okolicach wsi Górce) – polski inżynier, działacz konspiracji (1939–1944), kierownik Wydziału Informacji BIP ZWZ AK, przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego (1943–1944).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Henryka Benedykta Dołęgi-Makowieckiego – inżyniera oraz Bronisławy z Rosenfeldów[1]. Ukończył Gimnazjum Rychłowskiego w Warszawie (1913)[2]. W czasie I wojny światowej w POW, w 1918 był krótko więziony w Cytadeli Warszawskiej przez władze niemieckie. Od 1918 służył w Wojsku Polskim, biorąc udział m.in. w obronie Lwowa przed bolszewikami. Działał w Komitecie Obrony Kresów. W okresie wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919–1920 pracował dla II Oddziału. W 1919 ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i Szkołę Karabinów Maszynowych w Dęblinie. Od 1923 do 1924 był zatrudniony jako referent w Wydziale Osad Żołnierskich Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1926 został przeniesiony do rezerwy. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, który ukończył w 1933. Projektował liczne obiekty na potrzeby marynarki wojennej (Gdynia, Hel). We wrześniu 1939 bronił Warszawy przed wojskami niemieckimi.

W 1937 włączył się w działalność warszawskiego Klubu Demokratycznego. Dwa lata później został wybrany w skład Rady Naczelnej SD. Został wiceprzewodniczącym ZG ugrupowania. Po aresztowaniu i zamordowaniu Stanisława Więckowskiego objął, w maju 1943, funkcję przewodniczącego SD. Był jednocześnie przewodniczącym jego komisji programowej.

W październiku 1940 został mianowany szefem Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy, którym pozostał do śmierci w 1944. 13 czerwca 1944 wraz z żoną Zofią został porwany i zamordowany przez członków tzw. grupy Sudeczki związanej z kontrwywiadem Armii Krajowej w okolicach wsi Górce. Akcję inspirował Witold Bieńkowski oraz oficerowie kontrwywiadu AK związani z obozem nacjonalistycznym[3]. Tego samego dnia zamordowano historyka Ludwika Widerszala, pracownika Wydziału kierowanego przez Makowieckiego[4][5][6][7]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 257d-4-19)[8].

 Osobny artykuł: Morderstwo Widerszala i Makowieckiego.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ J. Chrobaczyński, Makowiecki Jerzy Zdzisław, [w:] Słownik biograficzny historii Polski, t. 2, red. J. Chodera, F. Kiryk, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005, s. 910.
  2. ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1913. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-09-23].
  3. ↑ Zimmerman 2018 ↓, s. 378.
  4. ↑ Michał Komar. Zabójstwo Makowieckiego. Odcienie konspiracji. „Pomocnik historyczny. Polityka nr 34 (2368)”. s. 34–38. 
  5. ↑ Janusz Marszalec, Rafał Wnuk: Kainowa zbrodnia. 65 rocznica mordu na Widerszalu i Makowieckim. wyborcza.pl, 14 czerwca 2009. [dostęp 2021-07-19].
  6. ↑ Wojciech Muszyński: Atak niesprawiedliwy i niecelny. rp.pl, 12 maja 2009. [dostęp 2021-07-19].
  7. ↑ Sebastian Bojemski: Spór o warsztat historyka. rp.pl, 8 maja 2008. [dostęp 2021-07-19].
  8. ↑ Cmentarz Stare Powązki: DOŁĘGA-MAKOWIECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-04].
  9. ↑ a b Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy Służby Zwycięstwu Polski-Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: PAX, 1987, s. 386.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 385–386. ISBN 83-211-0892-X.
  • Henryk Wosiński: Stronnictwo Demokratyczne w latach II wojny światowej, Warszawa 1980
  • Ludwik Hass: Masoneria polska XX wieku: losy, loże, ludzie, Wydawnictwo „Kopia”, Warszawa 1996, s. 216 (nota biograficzna z informacją o przynależności do loży)
  • Andrzej Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 121–123. ISBN 83-211-0758-3.
  • Joshua D. Zimmerman: The Polish Underground and the Jews, 1939–1945. Warszawa: Cambridge University Press, 2015. ISBN 978-1-108-43274-0.
Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego