Jeżyna fałdowana

Jeżyna fałdowana
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

jeżyna

Gatunek

jeżyna fałdowana

Nazwa systematyczna
Rubus plicatus Weihe & Nees
Weihe & Nees Rub. Germ. 15. t. 1.
Synonimy
  • Rubus affinis Weihe & Nees
  • Rubus fruticosus L., sensu typo[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Jeżyna fałdowana (Rubus plicatus W. et N.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych (Rosaceae). Pochodzi z Europy[3]. W Polsce roślina spotykana na całym niżu i w niższych partiach górskich.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Kolczasty krzew. Ma pędy do 1,5 m wysokie, jesienią silnie łukowato wygięte. Pędy płonne są kanciaste, ale nie bruzdowane. Kolce średnio duże, nagle zaostrzone, nieco zakrzywione.
Liście
Nieparzysto-pierzastozłożone. Listki (zwykle 5) spodem miękko owłosione, ostro nierówno piłkowane, zwykle za młodu wzdłuż nerwów sfałdowane. Listek szczytowy najczęściej sercowaty, dolna para listków jest siedząca, lub prawie siedząca.
Kwiaty
Promieniste, o płatkach białych lub jasnoróżowych zebrane w dość krótkie grono. W czasie kwitnienia pręciki o długości równej słupkowi.
Owoce
Czarne, jadalne, bardzo smaczne. Kielich na owocu odchylony[4].
  • Pęd, kolce i przylistki
    Pęd, kolce i przylistki
  • Liść
    Liść
  • Kwiaty
    Kwiaty
  • Owoce
    Owoce

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Nanofanerofit. Występuje w lasach, zaroślach, na miedzach i przydrożach. Kwitnie od czerwca do lipca. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Pruno-Rubion fruticosi i Ass. Frangulo-Rubetum plicati[5].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Surowcem leczniczym jest liść jeżyny - Folium Rubi fruticosi. Liście jeżyny wykazują działanie przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne na przewód pokarmowy[6]. Zwiększa nieznacznie ilość wydzielanego moczu i działa lekko napotnie. Łagodnie reguluje przemianę materii i ułatwia usuwanie z moczem toksycznych metabolitów. Liście jeżyny stosowane są wewnętrznie w chorobach przewodu pokarmowego ze stanem zapalnym błony śluzowej i skłonnością do biegunek, a wewnętrznie do płukania gardła i jamy ustnej oraz do kąpieli w trądziku i egzemie[7]. Sok ze świeżych owoców jeżyny, podobnie jak z malin, jest masowo wykorzystywany jako środek dietetyczny. Działa lekko przeciwgorączkowo i napotnie[8].

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z Rubus caesius, R. sulcatus, R. hirtus oraz prawdopodobnie z R. fictus i R. subeructus[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
  4. ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ Jeżyna fałdowana: właściwości i działanie - Leki Natury [online], www.lekinatury.pl [dostęp 2017-09-27].
  7. ↑ Barbara Kowal-Gierczak, Eliza Lamer-Zarawska, Jan Niedworok, Fitoterapia i leki roślinne, wyd. 1, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, s. 332, ISBN 978-83-200-4650-2.
  8. ↑ Aleksander Ożarowski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 185, ISBN 83-202-0472-0.