Johanna Langefeld (ur. 5 marca 1900, zm. 26 stycznia 1974) – niemiecka nadzorczyni w nazistowskich obozach koncentracyjnych, w Lichtenburgu, Ravensbrücku i Auschwitz-Birkenau.
Po II wojnie światowej uniknęła osądzenia uciekając z krakowskiego więzienia, z pomocą byłych polskich więźniarek Ravensbrück[1], które pamiętały ją jako wyróżniającą się pozytywnie na tle pozostałej części personelu obozowego. Z uwagi na nastroje społeczne, uniemożliwiające jej zwolnienie, została uwolniona potajemnie przez przekupiony personel więzienny, który otworzył jej bramę do wyjścia[2][3].
- Johannes Schwartz: „Die Selektion und Zusammenstellung der Vernichtungstransporte nach Bernburg im Februar und März 1942 im Frauen-KZ Ravensbrück” in: Ravensbrückblätter, Nr. 115, Juni 2003;
- Irmtraut Heike: Johanna Langefeld – Die Biographie einer KZ-Oberaufseherin, in: Werstatt Geschichte 12, Ergebnisse Verlag, Hamburg 1995 (pdf; 6,9 MB);
- Schäfer, Silke: Zum Selbstverständnis von Frauen im Konzentrationslager. Das Lager Ravensbrück. Berlin 2002 (Dissertation als pdf);
- Johannes Schwartz, Das Selbstverständnis Johanna Langefelds als SS-Oberaufseherin, w: Ulrich Fritz, Silvija Kavčič, Nicole Warmbold (red.): Tatort KZ, Neue Beiträge zur Geschichte der Konzentrationslager, Ulm 2003, s. 71–95;
- Johannes Schwartz, Geschlechterspezifischer Eigensinn von NS-Täterinnen am Beispiel der KZ-Oberaufseherin Johanna Langefeld, w: Viola Schubert-Lehnhardt (red.),Frauen als Täterinnen im Nationalsozialismus, Protokollband der Fachtagung vom 17.-18. September 2004 in Bernburg, im Auftrag des Kultur- und Bildungsvereins Elbe-Saale e.V. in Sachsen-Anhalt, Gerbstadt 2005, s. 56–82, ISBN 3-00-017407-9;
- Johannes Schwartz, Handlungsoptionen von KZ-Aufseherinnen. Drei alltags- und geschlechtergeschichtliche Fallstudien, w: Helgard Kramer (ed.), NS-Täter aus interdisziplinärer Perspektive, Martin Meidenbauer Verlag, München 2006, s. 349–374.