Julian Godlewski
 Julian Godlewski (1982) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
doktor praw |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Julian August „Jul” Godlewski h. Gozdawa (ur. 17 sierpnia 1903[1] we Lwowie, zm. 4 lutego 1983 w Warszawie) – polski prawnik, mecenas sztuki polskiej, filantrop, działacz polonijny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w znanej lwowskiej rodzinie Włodzimierza – prezesa Izby Adwokackiej we Lwowie, i Anny Heleny Georginy z Zachariewiczów (1873–1966). Jego dziadek ze strony matki, Julian Zachariewicz, był architektem, profesorem i rektorem Politechniki Lwowskiej.
W 1920 jako niepełnoletni ochotnik wstąpił do 8. Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, by wziąć udział w wojnie z bolszewikami[2]. Po zakończeniu działań bojowych został odesłany do szkoły. W 1921 uzyskał świadectwo dojrzałości w lwowskim Wyższym i Realnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, a następnie, kontynuując rodzinną tradycję, ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Później uzyskał stopień doktora praw. Przed II wojną światową był referendarzem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych[3].
W czasie wojny był podporucznikiem Polskich Sił Zbrojnych, w szeregach 1 Dywizji Pancernej, dowodzonej przez generała Stanisława Maczka[2]. W 1944 został ciężko ranny w bitwie pod Falaise. 1 stycznia 1946 został awansowany na stopień porucznika w korpusie oficerów kawalerii[1].
Po wojnie pozostał za granicą. Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych był przez krótki okres adiutantem i tłumaczem generała Tadeusza Bora-Komorowskiego. Następnie przebywał w Argentynie, gdzie uzyskał obywatelstwo, a potem wrócił do Europy. Przez długi czas piastował wysokie stanowisko w zarządzie koncernu stalowego Thyssena[2]. Na stałe mieszkał w Lugano w Szwajcarii, wynajmując przez niemal trzydzieści lat apartament w hotelu „Splendide Royal”[4]. Należał do Koła Lwowian w Londynie.
Od 1962 regularnie przyjeżdżał do Polski z corocznymi, kilkutygodniowymi wizytami. Na krótko przed śmiercią powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B23-9-27)[5].
.jpg)
.jpg)
Filantropia
[edytuj | edytuj kod]Od lat 50. XX w. niemal do końca życia wspierał Muzeum Polskie w szwajcarskim Rapperswilu, stając się z czasem jego głównym sponsorem[6]. Zbiór obrazów muzeum powstał w znacznym stopniu dzięki podarowanym placówce arcydziełom z jego prywatnej kolekcji.
Był także jednym z największych dobroczyńców Wawelu. W latach 1962–1977 zakupił dla krakowskiego Zamku Królewskiego osiem niezwykle cennych zabytków. Były to m.in. portrety: Władysława Zygmunta Wazy (późniejszego króla Władysława IV), powstały w pracowni P. P. Rubensa w początkach XVII w.; Gian Giacomo Caraglia (nadwornego złotnika króla Zygmunta II Augusta), namalowany przez Parisa Bordone w 1552; oraz Adama Kazanowskirgo (podkomorzego koronnego), wykonany przez Peetera Danckersa de Rij w 1638. Pozostałe dary to m.in. kielich Kazimierza Wielkiego z 1351 i arrasu z herbami Dymitra Chaleckiego (podskarbiego wielkiego litewskiego za panowania Stefana Batorego)[7].
W uznaniu jego zasług dla Wawelu na jednej z zamkowych ścian umieszczono pamiątkową tablicę z jego nazwiskiem. Natomiast Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego w maju 1981 nadał mu tytuł doktora honoris causa[8].
Przez wiele lat subsydiował Zakład dla Niewidomych w Laskach, Wydział Filozoficzny Salezjańskiego Seminarium Duchownego istniejący wówczas w Czerwińsku oraz Polski Związek Alpinizmu (wcześniej: Klub Wysokogórski), przyczyniając się po części do sukcesów kilku słynnych wypraw himalaistycznych z lat 70. i 80., m.in. pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest przez ekspedycję kierowaną przez Andrzeja Zawadę na przełomie 1979/1980[2]. Wspierał także finansowo budowę warszawskiego Centrum Zdrowia Dziecka oraz był fundatorem wielu stypendiów dla osób prywatnych.
Dla upamiętnienia matki utworzył literacką Nagrodę im. Anny Godlewskiej, przyznawaną polskim artystom, tworzącym w kraju i na emigracji. Laureatami jej byli m.in. Zofia Bohdanowiczowa, Józef Mackiewicz, Jerzy Giedroyć, Mieczysław Grydzewski, Józef Czapski i Marian Hemar. W 1980 założył fundację swojego imienia, która corocznymi dotacjami wspierała m.in. Szpital Kantonalny (Ospedale Civico) w Lugano i dom dla młodzieży niepełnosprawnej w Sorengo. Po wyczerpaniu kapitału fundacja została rozwiązana w 2004.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Komandor Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi (31 stycznia 1939)[3]
- Krzyż Wojenny (Francja)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Akt mianowania ppor. Juliana Godlewskiego na stopień por. WP
- ↑ a b c d W roku 2023 przypada 120 rocznica urodzin Juliana Godlewskiego i 40 rocznica jego śmierci. [dostęp 2023-12-17].
- ↑ a b M.P. z 1939 r. nr 29, poz. 50 „za zasługi w służbie państwowej”.
- ↑ Hotel Splendide Royal. [dostęp 2011-03-25].
- ↑ Lista pochowanych. Julian Godlewski. um.warszawa.pl. [dostęp 2019-10-26].
- ↑ Rapperswil. [dostęp 2011-03-25].
- ↑ Cracovia Leopolis. [dostęp 2011-03-25].
- ↑ Doktorzy honorowi UJ. [dostęp 2014-09-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 45, s. 97–98, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie.
- W roku 2023 przypada 120 rocznica urodzin Juliana Godlewskiego i 40 rocznica jego śmierci, Muzeum Polskie w Rapperwilu