Jurowlany

Jurowlany

wieś
Cerkiew św. Jerzego
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sokólski
Gmina	Krynki
Liczba ludności (2011)	39[2][3]
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	16-113[4]
Tablice rejestracyjne	BSK
SIMC	0032632[5]
Położenie na mapie gminy Krynki Jurowlany
Położenie na mapie Polski Jurowlany
Położenie na mapie województwa podlaskiego Jurowlany
Położenie na mapie powiatu sokólskiego Jurowlany
53°19′02″N 23°46′12″E/53,317222 23,770000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Jurowlany

Jurowlany – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Krynki^[5][6].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Krynkach^[7].

Opis

Wieś została założona w XVI wieku; nosiła początkowo nazwę Popławskie^[8] i była zamieszkana częściowo przez ludność litewską. Przed 1578 r. w miejscowości zaczęła funkcjonować parafialna cerkiew prawosławna św. Jerzego, od którego to wezwania pochodzi nazwa wsi^[8].

W 1921 roku wieś liczyła 41 domów i 189 mieszkańców, w tym 184 prawosławnych i 5 katolików^[9].

Do czasów II wojny światowej miejscowość leżała na skrzyżowaniu ważniejszych dróg; między innymi obecna droga z Krynek (ok. 6 km) – jeszcze do dziś niekiedy nazywana „Gościńcem” – była kiedyś trasą Krynki–Odelsk–Grodno (ok. 33 km). Jednak powojenne położenie granic Polski usytuowało tę wieś na wschodnim krańcu kraju (około 300 m od granicy z Białorusią). Po II wojnie światowej zamieszkującą wieś ludność prawosławną przymusowo wysiedlono do ZSRR, na jej miejsce sprowadzono ludność rzymskokatolicką z okolic Usnarza Dolnego^[10].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Niedaleko wsi ma swoje źródła rzeka Połowianka, która jest jednym z dopływów Świsłoczy, a tym samym dorzeczem Niemna.

W związku z kryzysem migracyjnym na granicy z Białorusią, jaki nastąpił w połowie 2021 r., miejscowość i okolice objęte zostały stanem wyjątkowym^[11].

Zabytki

• cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Jerzego (parafialna), 1870, nr rej.:A-20 z 7.03.2001
• cmentarz cerkiewny założony ok. 1848^[12], nr rej.:A-20 z 7.03.2001
• kaplica cmentarna pod wezwaniem Świętych Męczenników Borysa i Gleba, drewniana o konstrukcji zrębowej, 1865, nr rej.:A-17 z 10.07.2001^[13]

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47737
2. Wieś Jurowlany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., kwiecień 2014, s. 411 [zarchiwizowane 2014-05-27] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Opis parafii na stronie diecezji
8. GrzegorzG. Ryżewski GrzegorzG., Z dziejów cerkwi w Jurowlanach w powiecie sokolskim, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”, digi.ub.uni-heidelberg.de, czerwiec 2020, s. 115-118 [dostęp 2024-09-21]  (pol.).url
9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 85 (76).
10. Magdalena Zych: Ruiny lodowni w Usnarzu Górnym. etnomuzeum.eu. [dostęp 2021-11-20].
11. Gdzie obowiązuje stan wyjątkowy? Oto lista miejscowości. Forsal.pl, 2021-09-02. [dostęp 2021-10-28].
12. Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 34.
13. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

Linki zewnętrzne

• Jurowlany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 637 .