Języczek strefowany

Języczek strefowany
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

wodnichowate

Rodzaj

języczek

Gatunek

języczek strefowany

Nazwa systematyczna
Arrhenia spathulata (Fr.) Redhead
Can. J. Bot. 62(5): 876 (1984)
Multimedia w Wikimedia Commons

Języczek strefowany (Arrhenia spathulata (Fr.) Redhead) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Arrhenia, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1828 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Cantharellus spathulatus. Później gatunek ten zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Scott Alan Redhead w 1984 r.[1]

Ma 20 synonimów. Niektóre z nich:

  • Arrhenia muscigena (Bull.) Honrubia & Folgado 1984
  • Arrhenia retiruga var. spathulata (Fr.) Gminder 200
  • Leptoglossum spathulatum (Fr.) Velen. 1925
  • Leptotus muscigenus (Bull.) Maire 1933[2].

W 1896 r. Franciszek Błoński nadał mu polską nazwę języczek mszarowy. Władysław Wojewoda w 1999 r. zmienił ją na języczek strefowany[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Kapelusz łopatkowaty lub muszlowaty o szerokości 0,8–2 cm. Powierzchnia kapelusza koncentrycznie strefowana i delikatnie omszona[4]. Trzon o wysokości 1–3 mm, tej samej barwy co kapelusz, nagi lub delikatnie omszony. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym szary do szarobrązowego, w stanie suchym jasnobrązowy. Hymenofor żyłkowaty, tej samej barwy co kapelusz. Żyłki dichonomicznie rozgałęziają się dochodząc do samego brzegu kapelusza[5].

Cechy mikroskopowe

Cystyd brak. Podstawki 28–37 × 4–8 μm, cylindryczne do maczugowatych, 4-zarodnikowe. Sterygmy zgięte o długości 4–7 μm. Zarodniki elipsoidalne lub łezkowate, szkliste, nieamyloidapne, 7–10 × 4–5,5–6 μm. Na strzępkach brak sprzążek[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Podano stanowiska języczka strefowanego w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie występuje na całym obszarze od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i od Islandii po Ural[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 13 stanowisk[3]. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. Aktualne i dość liczne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[8].

Występuje w lasach i na łąkach, w zbiorowiskach Peucedano-Pinetum i Spergulo vernalis-Corynephoreum[3]. Jest obligatoryjnym pasożytem mchów z gatunku pędzliczek wiejski (Syntrichia ruralis), bardzo rzadko innych z rodzaju sierpowiec (Drepanocladus)[4]. W Polsce tworzy owocniki od marca do listopada[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b Marcin Stanisław Wilga, Mirosław Wantoch-Rekowski, Nowe stanowisko języczka strefowanego Arrhenia spathulata (Fr.: Fr.) Redhead w rejonie Gdańska-Brzezna [online] [dostęp 2022-12-04] (pol.).
  5. ↑ a b J.M. Barrasa, V.J. Rico, The Non-Omphalinoid Species of Arrhenia in the Iberian Peninsula, „Mycologia”, 95 (4), 2003, s. 700–713 [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  6. ↑ Występowanie Arrhenia spathulata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-04] (ang.).
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  8. ↑ Aktualne stanowiska języczka strefowanego w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2022-12-04] (pol.).