| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
< 6 tys. osób | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | irh | ||
| IETF | irh | ||
| Glottolog | irar1238 | ||
| Ethnologue | irh | ||
| WALS | irr | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język irarutu, także: irahutu, irutu, kaitero, kasira – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Papua Zachodnia, we wschodniej części półwyspu Bomberai[1].
Biegle posługuje się nim mniej niż 6 tys. osób. Jest zagrożony wymarciem. Prawie wszyscy jego użytkownicy komunikują się również w języku indonezyjskim. Wśród młodszych użytkowników rośnie znaczenie tego języka, ze względu na wpływ mediów, systemu edukacji itp.[2]
Wyróżnia się trzy główne dialekty (dwa dialekty zatoki Arguni oraz dialekt z rejonu zatoki Babo)[3][4]. Według Ethnologue występuje sześć lub siedem dialektów[1]. Jest spokrewniony z językiem kuri, który bywa uznawany za bardzo odrębny dialekt irarutu[5].
Obejmuje dość rozległy obszar geograficzny[6]. W niektórych wsiach używane są również inne języki (m.in. mairasi, tanah merah, sebyar)[7]. Skupiska użytkowników języka irarutu występują w mieście Kaimana oraz pobliskich miejscowościach Tiowa i Kroi[8].
„Kaitero” i „kasira” to nazwy odnoszące się do lokalizacji geograficznych[9]. Nazwa „irarutu” znaczy tyle, co „prawdziwy język”[10]. Formą „irahutu” posługują się osoby z zewnątrz[4].
Jego przynależność w ramach rodziny austronezyjskiej nie została dobrze ustalona[11][12]. Serwis Ethnologue zaliczył go do grupy języków południowohalmaherskich[1].
Zalążkowe informacje nt. tego języka zebrali H.K.J. Cowan (1953) i J.C. Anceaux (1958)[13]. Kolejne materiały ukazywały się w latach 80. i 90. XX wieku. C.L. Voorhoeve oraz badacze z Summer Institute of Linguistics opublikowali podstawowe dane (1989)[14] oraz krótkie opisy gramatyki i fonologii (1991)[15][16]. Istnieje także obszerniejsze opracowanie gramatyczne z 2014 r.[17] Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].