Język pero (inaczej: filiya, pipero, walo; nazwa oryginalna: péerò) – język afroazjatycki z zachodniej gałęzi języków czadyjskich, używany w Nigerii (obszar Shongom, stan Gombe). Najbliżej spokrewniony z językami tangale – tangale, kanakuru (dera), kuszi, kupto i innymi[3][4][5]. Posługuje się nim ok. 25 tys. osób (dane z 1995 roku). Do zapisu używany jest alfabet łaciński[2].
Wyróżnia się dialekty gwandum, gundale, filiya[1].
Język pero ma pięć samogłosek długich i pięć krótkich[6]:
Spółgłoski języka pero[6]:
Pero jest językiem tonalnym. Rozróżnia się dwa rodzaje tonów: wysoki oraz niski[6].
Liczebniki w języku pero[7]:
| 1
|
ɗók
|
| 2
|
bélòw
|
| 3
|
ɡ͡bónòŋ
|
| 4
|
béeɗòw
|
| 5
|
púat / fwát
|
| 6
|
páttira múndi
|
| 7
|
páttira bélòw
|
| 8
|
bídìdow
|
| 9
|
kómpòy / kómvòy
|
| 10
|
kó / k͡púmmò
|
| 11
|
àré ɗòk
|
| 12
|
àré bélów
|
| 13
|
àré ɡ͡bónòŋ
|
| 14
|
àré béeɗòw
|
| 15
|
àré fwát
|
| 16
|
àré páttira múndi
|
| 17
|
àré páttira bélòw
|
| 18
|
àré bídìdow
|
| 19
|
àré kómpòy / kómvòy
|
| 20
|
kó bélòw
|
|
| 21
|
kó bélòw kàn ɗòk
|
| 22
|
kó bélòw kàn bélòw
|
| 23
|
kó bélòw kàn ɡ͡bónòŋ
|
| 24
|
kó bélòw kàn béeɗòw
|
| 25
|
kó bélòw kàn fwát
|
| 26
|
kó bélòw kàn páttira múndi
|
| 27
|
kó bélòw kàn páttira bélòw
|
| 28
|
kó bélòw kàn bídìdow
|
| 29
|
kó bélòw kàn kómpòy / kómvòy
|
| 30
|
yàjì ɡ͡bónòŋ
|
| 40
|
yàjì béeɗòw
|
| 50
|
yàjì fwát
|
| 60
|
yàjì páttira múndi
|
| 70
|
yàjì páttira bélòw
|
| 80
|
yàjì bídìdow
|
| 90
|
yàjì kómpòy / kómvòy
|
| 100
|
cíɡ / ʃìk
|
| 200
|
cíɡ bélów / ʃìk bélów
|
| 1000
|
cík pómmò / dik
|
| 2000
|
dik bélów
|
|
- ↑ a b Roger Blench: An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition. P. 73. Roger Blench Website. Publications, 2012. [dostęp 2017-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-28)]. (ang.).
- ↑ a b M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Pero. A language of Nigeria, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-14] (ang.).
- ↑ Bernard Comrie: Paul Newman: The World’s Major Languages. Wyd. Second Edition. London: Routledge, 2009, s. 619 — Table 36.1 The Chadic Language Family (Inventory and Classification). ISBN 0-203-30152-8. (ang.).
- ↑ Roger Blench: The Afro-Asiatic Languages. Classification and Reference List. P. 4—6. Roger Blench Website. Publications, 2006. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ Lewis M. P., Simons G. F., Fennig C. D.: Afro-Asiatic. Chadic. West. A. A.2. Tangale. Tangale Proper. [w:] Ethnologue: Languages of the World (19th Edition) [on-line]. SIL International, 2016. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c Green C., Moran S.: Inventory Pero (GM). [w:] PHOIBLE Online [on-line]. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 2014. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ Bernard Comrie: Language name and locationː Pero (Pipero), Nigeria. [w:] Numeral Systems of the World’s Language [on-line]. Max Planck Institute for the Science of Human History, 2007. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- Zygmunt Frajzyngier: A Pero-English and English-Pero Vocabulary (Marburger Studien zur Afrika- und Asienkunde / Serie A, Afrika, 38). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1985, s. 93. (ang.).
- Zygmunt Frajzyngier: A Grammar of Pero (Sprache und Oralität in Afrika: Frankfurter Studien zur Afrikanistik, 4). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1989, s. viii+310. (ang.).
- Zygmunt Frajzyngier: The vowel system of Pero (Studies in African linguistics, 11). Berlin: 1980, s. 39—74. (ang.).
- H. H. Wängler: Zygmunt Frajzyngier: Neutralization in the consonantal system of Pero (Festchrift Otto von Essen). Wyd. Festchrift Otto von Essen. Hamburg: Helmut Buske Verlag, 1978, s. 97—119. (ang.).