Język tombulu (a. tombulu’)[1][2], także minahasa[3][4] – język austronezyjski używany w prowincji Celebes Północny w Indonezji, w okolicach miasta Manado. Należy do grupy języków filipińskich[3][5].
Według danych z 1981 roku posługuje się nim 60 tys. ludzi[3]. Wyróżnia się dwa dialekty – taratara i tomohon[2].
Nazwa „tombulu” oznacza „ludność z regionu bambusa”[6]. Pochodzi od słów tou („ludzie”) i wulu (pewien typ bambusa); określenie to miałoby odnosić się do roślinności napotkanej przez pierwszych osadników[7]. Rodzima forma nazwy języka to toumbuluʔ[1].
Podobnie jak pozostałe języki minahaskie jest zagrożony wymarciem. Znajduje się pod presją malajskiego miasta Manado i języka indonezyjskiego[8]. Ma niski prestiż wśród samych użytkowników. Nie jest często używany w miastach, jedynie starsze pokolenie zachowuje dobrą jego znajomość, a osoby wykształcone unikają posługiwania się rodzimym językiem. Według doniesień z 2008 i 2010 r. pozostaje w szerszym użyciu na terenach wiejskich[2]. Jednocześnie w latach 90. XX w. odnotowano, że w wielu wsiach nie jest przyswajany przez dzieci[9].
Zalążki piśmiennictwa (w dużej mierze religijnego) w języku tombulu powstały w XIX wieku[10]. Istnieje zasób indonezyjskich opracowań poświęconych temu językowi, m.in. słownik Kamus Tombulu-Indonesia (1979/1980)[11] oraz opisy gramatyki: Bahasa Tombulu di Minahasa (1978)[12], Struktur bahasa Tombulu (1993)[13] ). Pewne dane nt. tombulu zebrał też holenderski autor J. van der Wouw[14]. Podjęto działania na rzecz ochrony tego języka, powstały m.in. materiały do użytku szkolnego[2]. Tombulu jest zapisywany alfabetem łacińskim[3].
- ↑ a b Sneddon 1978 ↓, s. 4.
- ↑ a b c d David Mead: Tombulu. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-24)]. (ang.).
- ↑ a b c d M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Tombulu, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Tombulu. Glottolog 4.6. [dostęp 2024-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-30)]. (ang.).
- ↑ WilW. Lundström-Burghoorn WilW., Minahasa Civilization: A Tradition of Change, Göteborg: Acta Universitatis Gothoburgensis, 1981 (Gothenburg studies in social anthropology 2), s. 19, ISBN 91-7346-095-8, OCLC 8165475 (ang.).
- ↑ Merrifield i Salea 1996 ↓, s. 35.
- ↑ Sahulata i in. 1993 ↓, s. 6.
- ↑ Sahulata i in. 1993 ↓, s. 2–3.
- ↑ Merrifield i Salea 1996 ↓, s. 134.
- ↑ Makalew-Palar, Kembuan i Terok 1994 ↓, s. 2.
- ↑ M.M. Salea-Warouw M.M. i inni, Kamus Tombulu-Indonesia: suatu hasil penelitian leksikografi, Manado: Proyek Peningkatan/Pengembangan Perguruan Tinggi, Universitas Sam Ratulangi, 1979, OCLC 20335761 [dostęp 2022-09-17] (indonez.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Muhammad AnwarM.A. Yahya Muhammad AnwarM.A., Bahasa Tombulu di Minahasa: laporan penelitian, Manado: Fakultas Keguruan Sastra Seni, Institut Keguruan dan Ilmu Pendidikan Manado, 1978, OCLC 65745189 (indonez.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Sahulata i in. 1993 ↓.
- ↑ Sneddon 1978 ↓, s. 5.
- J.A.J.A. Makalew-Palar J.A.J.A., L.D.L.D. Kembuan L.D.L.D., R.R. Terok R.R., Fonologi bahasa Tombulu, Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1994, ISBN 979-459-426-1, OCLC 32895353 [dostęp 2025-01-15] (indonez.).
- ScottS. Merrifield ScottS., MartinusM. Salea MartinusM., North Sulawesi Language Survey, Dallas: Summer Institute of Linguistics, 1996 (Publications in Sociolinguistics 1), ISBN 1-55671-000-3, OCLC 36657959 (ang.).
- D.D. Sahulata D.D. i inni, Struktur bahasa Tombulu, Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1993, ISBN 979-459-274-9, OCLC 29411864 [dostęp 2023-01-25] (indonez.).
- James N.J.N. Sneddon James N.J.N., Proto-Minahasan: phonology, morphology, and wordlist, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1978 (Pacific Linguistics B-54), DOI: 10.15144/PL-B54, ISBN 0-85883-169-4, OCLC 8494385 (ang.).