Język xârâcùù

Xârâcùù

Obszar	Nowa Kaledonia
Liczba mówiących	6 tys. (2009)[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki austronezyjskie Języki malajsko-polinezyjskie Grupa centralno-wschodnia Grupa wschodnia Języki oceaniczne Grupa centralno-wschodnia Języki dalekooceaniczne Języki nowokaledońskie Grupa południowa Grupa południowa (właściwa) Języki xaracuu-xaragure Język xârâcùù
Status oficjalny
Ethnologue	6a żywy↗
Kody języka
ISO 639-3	ane
IETF	ane
Glottolog	xara1244
Ethnologue	ane
WALS	xar
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język xârâcùù, także canala^[2] – język austronezyjski używany w regionie Canala w południowej Nowej Kaledonii^[2]. Według danych z 2009 roku posługuje się nim ok. 6 tys. osób^[1].

Odnotowano pewne zróżnicowanie wewnętrzne (dotyczące leksyki i cech wymowy)^[3]. Jest w znacznym stopniu wzajemnie zrozumiały z językiem haragure^[4].

Pozostaje w powszechnym użyciu na poziomie regionalnym (jest wykorzystywany w edukacji i kontaktach domowych) i należy wręcz do najlepiej zachowanych spośród języków Kanaków^[5]. Znany jest też język francuski^[6]. Rodzime określenie języka to nââ Xârâcùù^[2].

W języku xârâcùù występuje piątkowy (kwinarny) system liczbowy^[7].

Badaniem tego języka zajmowała się m.in. Claire Moyse-Faurie. Został opisany w postaci słowników (1975, 1989)^[8] [9]  i opracowania gramatycznego (1995)^[10]. Wypracowano ortografię na bazie alfabetu łacińskiego^[11].

Przypisy

1. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Xârâcùù, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
2. Lynch 2002 ↓, s. 765.
3. Moyse-Faurie i Néchérö-Jorédié 1989 ↓, s. 15 i nast.
4. Grace 1975 ↓, s. iv.
5. ClaireC. Moyse-Faurie ClaireC. i inni, Xârâcùù [online], Sorosoro [dostęp 2023-10-16]  (ang.).
6. Moyse-Faurie i Néchérö-Jorédié 1989 ↓, s. 9.
7. Lynch 2002 ↓, s. 768.
8. Grace 1975 ↓.
9. Moyse-Faurie i Néchérö-Jorédié 1989 ↓.
10. ClaireC. Moyse-Faurie ClaireC., Le xârâcùù: langue de Thio-Canala, Nouvelle-Calédonie: éléments de syntaxe, Paris: Peeters, 1995 (Langues et cultures du Pacifique 10), ISBN 2-87723-154-2, OCLC 34825561 [dostęp 2023-10-07]  (fr.). Brak numerów stron w książce
11. Lynch 2002 ↓, s. 766.

Bibliografia

• George W.G.W. Grace George W.G.W., Canala Dictionary (New Caledonia), Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1975 (Pacific Linguistics C-2), DOI: 10.15144/PL-C2, ISBN 0-85883-122-8, OCLC 3204105  (ang.).
• JohnJ. Lynch JohnJ., Xârâcùù, [w:] JohnJ. Lynch, MalcolmM. Ross, TerryT. Crowley, The Oceanic Languages, Richmond: Curzon Press, 2002, s. 765–775, DOI: 10.4324/9780203820384, ISBN 978-0-203-82038-4, ISBN 978-0-415-68155-1, ISBN 978-0-7007-1128-4, OCLC 847627595  (ang.).
• ClaireC. Moyse-Faurie ClaireC., Marie-AdèleM.A. Néchérö-Jorédié Marie-AdèleM.A., Dictionnaire xârâcùù-français (Nouvelle-Calédonie), wyd. nowe popr., Nouméa: EDIPOP, 1989, ISBN 2-906341-00-2, OCLC 154212960 [dostęp 2023-10-07]  (fr.).

Kontrola autorytatywna (język):

• J9U: 987007294724905171