Kajkowo

Kajkowo

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Ostróda
Liczba ludności (2006)	1017
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	14-100[2]
Tablice rejestracyjne	NOS
SIMC	0485049
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostróda Kajkowo
Położenie na mapie Polski Kajkowo
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kajkowo
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego Kajkowo
53°40′52″N 19°58′37″E/53,681111 19,976944[1]

Kajkowo (dawniej Bukwałd, niem. Buchwalde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda. Miejscowość jest siedzibą sołectwa Kajkowo, w skład którego wchodzą także miejscowości Cibory, Lesiak Ostródzki, Przylądek i Szafranki^[3].

Historia

Miejscowość założona w 1335 pod nazwą Bukwałd na sześciu włókach. W 1551 r. siedmiu chłopów z Kajkowa wykarczowało niewielka część lasu, leżąca wokół Gierłoży. Podupadła podczas wojen szwedzkich, kiedy stacjonujące tu wojska szwedzkie spaliły młyn. Zniszczona także przez wojska napoleońskie w 1807 i podczas II wojny światowej. Obecna nazwa wsi pochodzi od nazwiska mazurskiego poety Michała Kajki, który prawdopodobnie nigdy tu nie przebywał^[4]. Administracyjnie zatwierdzono ją w dniu 12 listopada 1946^[5]. W 1970 Eugeniusz Paukszta opisał Kajkowo następująco: "zasnuta drzewami, zadumana wiosczyna, to przecież ów skromny i zadumany Kajka, krzepiący polskość niekształtnymi literami stawianymi ciesielskim ołówkiem"^[4].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kajkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Grodzisko w Kajkowie

Na południe od wsi znajduje się stanowisko archeologiczne z grodziskiem (na wschód od drogi do Brzydowa), w którym przenikały się wpływy polskie z pruskimi^[6]. Gliniano-ziemny nasyp wału miał wysokość około 1,5 m i około 3–3,5 m szerokości^[7]. Na nasypie usytuowano jedną warstwę niezwiązanych ze sobą elementów drewnianych usytuowanych poprzecznie i podłużnie do przebiegu wału^[7]. Gród był założeniem jednofazowym i po zniszczeniu i spaleniu konstrukcji znajdujących się na wale gród nie został odbudowany^[7]. Analiza ceramiki naczyniowej pozwoliła zawęzić chronologię funkcjonowania grodu do okresu od ostatnich dekad X w. – po połowę(?) XI wieku^[7]. W dokumentacji naukowej określane jest także jako "grodzisko w Ornowie"^[8]. Osada w Kajkowie zasługuje na uwagę albowiem pozyskana z niej ceramika pozwala wydzielić trzy fazy osadnicze. Każda z faz reprezentuje zarazem inny obraz kulturowy. Najstarsza nosi wyłącznie cechy kulturowe pozwalające identyfikować ją z kręgiem pruskim, następna zawiera wyłącznie ceramikę słowiańską, a najmłodsza charakteryzuje się obecnością hybryd stylistycznych mających nawiązania do kręgu pruskiego i słowiańskiego.

Związki wyznaniowe

W Kajkowie mieści się kościół parafialny pw. św. Moniki oraz Sala Królestwa Świadków Jehowy^[9].

Komunikacja miejska

Na terenie miejscowości kursują następujące linie obsługiwane przez ZKM Ostróda:

• 2 (Kajkowo - Wzgórze św. Franciszka/Morliny)
• 12 (Wałdowo - Kajkowo)
• 11 (wybrane kursy)

Pętla autobusowa "Kajkowo" znajduje się na placu Mariackim, przy tzw. figurce. Ponadto wybrane kursy dojeżdżają do pętli "Polna" znajdującej się u zbiegu ulic Świetlińskiej i Polnej.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 48291
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 418 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Sołectwa. Oficjalna strona internetowa Urzędu Gminy w Ostródzie. [dostęp 2010-01-22].
4. Eugeniusz Paukszta, Warmia i Mazury, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1970, s. 157
5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
6. http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_7/Pruthenia_7_2012_Wadyl-S_Grodzisko_w_Ornowie-Lesiaku_w_%C5%9Bwietle_wynik%C3%B3w_ostatnich_bada%C5%84.pdf
7. Grodzisko w Ornowie-Lesiaku w świetle wyników ostatnich badań archeologicznych PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2019-08-26] .
8. Sasinia i Ziemia Lubawska – Średniowieczne założenia obronne ziemi Sasinów. grodziska.strefa.pl. [dostęp 2010-01-22].
9. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .

Bibliografia

• M. J. Hoffmann, A. Mackiewicz, "Średniowieczne założenia obronne powiatu ostródzkiego", Ostróda 2004.
• Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
• Uchwała Nr LV/211/06 Rady Gminy Ostróda z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie uchwalenia planów gospodarczych. ugostroda.24.pl. [dostęp 2010-01-22].