Karol Grossmann (reżyser)

Karol Grossmann
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 października 1864
Drakovci

Data i miejsce śmierci

3 sierpnia 1929
Ljutomer

Zawód, zajęcie

adwokat, reżyser filmowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Grossmann (ur. 27 października 1864 w Drakovci, zm. 3 sierpnia 1929 w Ljutomerze[1]) – słoweński reżyser filmowy, pionier kina, autor pierwszych filmów słoweńskich.

Z wykształcenia był prawnikiem (ukończył szkołę prawniczą w Grazu, tytuł doktora otrzymał w 1897[1]), od 1901 roku prowadził praktykę adwokacką w Ljutomerze. Interesował się fotografią, z czasem zainteresował się również ruchomymi obrazami – był posiadaczem latarni magicznej, którą zakupił w Dreźnie, a także kilku aparatów fotograficznych i kamery 17,5 mm[2]. Ta ostatnia posłużyła mu w 1905 do nakręcenia pierwszych w historii słoweńskich filmów: Wyjścia z kościoła (oryg. Odhod od maśe), Targ w Ljutomerze (oryg. Sejem w Ljutomerju); były to krótkie filmy dokumentalne[2][3]. Rok później nakręcił film W swoim ogrodzie (Na domačem vrtu), w którym pojawiają się jego córki Draga i Božena oraz jego żona, Matylda, trzymająca na rękach niemowlę[2][4]. Filmy Grossmana pozostały nieznane aż do 1948 roku[5].

W 1915 roku w domu Grossmanna wracał do zdrowia ranny oficer Fritz Lang, który w przyszłości miał zostać jednym z najsłynniejszych niemieckich reżyserów filmowych. W czasie gościny u Grossmanna Lang zajmował się tworzeniem rzeźb; odnalezione po latach obiekty z tego okresu to jedyne zachowane do dziś dzieła Langa z czasów, zanim zajmował się kinem[2][6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Vodnik po fondih in zbirkah Arhiva Republike Slovenije. [dostęp 2015-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)]. (słoweń.).
  2. ↑ a b c d Dr Karol Grossmann. [dostęp 2015-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-17)]. (ang.).
  3. ↑ Magdalena Bartczak: Bałkany. W: Tadeusz Lubelski, Sowińska Iwona, Syska Rafał: Kino nieme. Kraków: Universitas, 2010, s. 849. ISBN 978-83-242-1297-2.
  4. ↑ Maša Guštin: Krótki zarys historii słoweńskiego filmu. [dostęp 2015-05-17].
  5. ↑ Leopoldina Plut-Pregelj, Rogel Carole: The A to Z of Slovenia. Rowman & Littlefield, 2010, s. 151. ISBN 0-8108-7216-1.
  6. ↑ Thomas Elsaesser: The Persistence of Hollywood. Routledge, 2012. ISBN 1-136-51947-5.