Kasztanek jarzębolistny

Kasztanek jarzębolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

mydleńcowate

Rodzaj

kasztanek

Gatunek

kasztanek jarzębolistny

Nazwa systematyczna
Xanthoceras sorbifolium Bunge
Enum. pl. China bor. 11. 1833
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kasztanek jarzębolistny, kasztanek (Xanthoceras sorbifolium Bunge) – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych o izolowanej pozycji taksonomicznej. Pochodzi z północnych i północno-wschodnich Chin oraz Półwyspu Koreańskiego[3]. Rośnie tam na suchych stokach wzniesień. Wyróżnia się zmieniającymi kolor płatkami korony[4]. Roślina uprawiana jest jako ozdobna. Nasiona kasztanka są jadalne[5].

Morfologia
Nasiona

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Wysoki krzew lub małe drzewo o wysokości zwykle do 5 m. Pędy nagie, tęgie, czerwonobrązowe[3].
Liście
Sezonowe, skrętoległe, nieparzyście pierzasto złożone z 9–17 listków[4] o piłkowanych brzegach[3]. Liście osiągają długość do 30 cm[3].
Kwiaty
Promieniste, jednopłciowe, z kwiatami męskimi i żeńskimi rozwijającymi się na tych samych roślinach, ale w osobnych, groniastych kwiatostanach. Działek kielicha i płatków korony jest po 5. Płatki są początkowo zielonożółte, później karminowe[6].
Owoc
Duża torebka zawierająca małe nasiona z wyglądu podobne do nasion kasztanowców[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Kasztanek jarzębolistny należy do monotypowego rodzaju kasztanek Xanthoceras. Takson należy do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae), w której obrębie zajmuje izolowaną pozycję, tworząc monotypową podrodzinę Xanthoceroideae[2].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Jest częściowo odporna na mróz, może być uprawiana w strefach 6-10[6]. Przetrzymuje nawet surowe zimy, ale jest wrażliwa na wiosenne przymrozki[6]. Roślina aklimatyzowana w Polsce. Kwitną już egzemplarze trzyletnie (okres-czerwiec). Rozmnaża się go przez wysiew wiosną stratyfikowanych nasion, przez sadzonki lub odrosty korzeniowe[6]. Aby nadać mu ładny pokrój, wskazane jest lekkie cięcie korony. Roślina bywa atakowana przez grzyb Nectria[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
  3. ↑ a b c d Xanthoceras Bunge. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-02-01].
  4. ↑ a b Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 350. ISBN 0-333-73003-8.
  5. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 983, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e f Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.