Katarzyna węgierska (królowa serbska)

Katarzyna
Ilustracja
królowa Serbii
Okres

od 1276
do 1282

Jako żona

króla Stefana Dragutina

Poprzedniczka

Helena zwana Andegaweńską

Następczyni

Helena Angelina

Dane biograficzne
Data urodzenia

1255/1257

Data śmierci

po 1314

Ojciec

Stefan V węgierski

Matka

Elżbieta Kumanka

Dzieci

Władysław
Elżbieta
Uroszyc
Urszula (?)
Małgorzata (?)
Katarzyna (?)

Katarzyna węgierska, wegr. Magyarországi Katalin szerb királyné, serb. Каталина Арпадовић (ur. 1255/1257) – królowa serbska w latach 1276–1282, żona Stefana Dragutina.

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Katarzyna była drugim z sześciorga dzieci Stefana V (króla Węgier w latach 1270–1272) i jego żony Elżbiety Kumanki, córki Kocjana, chana plemienia Kumanów, szukających po najeździe tatarskim schronienia na Węgrzech. Przyszła na świat około 1255/1257 roku. Jej młodsza siostra Maria poślubiła w 1270 roku Karola II króla Sycylii. Druga siostra, Anna, poślubiła w 1274 roku następcę tronu cesarzy Bizancjum Andronika. Najstarsza z sióstr, Elżbieta, około 1295 roku wyszła po raz drugi za mąż, za króla Serbii Stefana Milutina, brata Stefana Dragutina. Brat Katarzyny Władysław IV był królem Węgier w latach 1272–1290[1].

Małżeństwo ze Stefanem Dragutinem

[edytuj | edytuj kod]
Królestwa Stefana Dragutina

Data ślubu Katarzyny ze Stefanem Dragutinem nie jest pewna. Część uczonych, w związku z relacją dyplomaty bizantyńskiego, który około 1268 roku przebywał na dworze serbskim i wspominał o obecności na nim Katarzyny, uważa, że do zawarcia małżeństwa musiało dojść przed 1268 rokiem. Zdaniem innej części badaczy przyczyną ślubu, była nieudana wyprawa władcy Serbii Stefana Urosza I przeciw Węgrom w 1268 roku, która zakończyła się klęską Serbów i wzięciem do niewoli ich króla. Pozwoliło to królowi węgierskiemu Beli IV, dziadkowi Katarzyny, zmusić pokonanego przeciwnika do zaakceptowania ślubu węgierskiej księżniczki z następcą tronu serbskiego[2]. Część uczonych uważa, że przy okazji Bela IV wymógł również na Stefanie Uroszu I przyrzeczenie dopuszczenia Stefana Dragutina do udziału w rządzeniu krajem. Nie jest pewne czy wywiązał się z tego zobowiązania i czy Stefan Dragutin objął jakąś władzę nad Serbią po 1268 roku[3]. Ostatecznie w 1276 roku Dragutin zbuntował się przeciw ojcu i przy pomocy wojsk węgierskich pokonał go w bitwie pod Gackiem. Stefan Urosz I abdykował na rzecz najstarszego syna. Sześć lat później (1282) abdykował Dragutin, oddając władzę nad Serbią w ręce młodszego brata Stefana Milutina[4]. Otrzymał wówczas w zamian za władzę nad Serbią rozległe apanaże: w północno-zachodniej Serbii ziemie z Rudnikiem i Ariljem, rejon Dabaru nad dolnym Limem i Uskoplje w pobliżu Trawunii. Nie jest również wykluczone, że zachował tytuł króla, co pozwalałoby nadal tytułować Katarzynę królową. Dzięki związkom łączącym go poprzez żonę z królami Węgier w 1284 roku otrzymał zarząd nad Maczwą (ziemie pomiędzy Driną, Sawą a Morawą) i Sirmium[5].

Potomstwo

[edytuj | edytuj kod]

Stefan Dragutin miał z Katarzyną czworo, a wg niektórych źródeł sześcioro dzieci:

  • Władysława (Стефан Владислав II), króla Sremu (1316–1325).
  • Elżbietę (Јелисавета Немањић), która wyszła za mąż w 1284 za Stefana I Kotromanicia i urodziła przyszłego króla Bośni, Stefana II.
  • Uroszyca (Стефан Урошиц Немањић), (zm. ok. 1306) mnicha[6].
  • Urszulę, która przed 1300 rokiem wyszła za Pawła Subicia (Павле Шубић).
  • Małgorzatę (?).
  • Katarzynę ().

Przodkowie Katarzyny

[edytuj | edytuj kod]
Przodkowie Katarzyny węgierskiej[7]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Andrzej II węgierski
 
 
 
 
 
 
 
4. Bela IV
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Gertruda z Meran
 
 
 
 
 
 
 
2. Stefan V węgierski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Teodor I Laskarys
 
 
 
 
 
 
 
5. Maria Laskarina
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Anna Angelina
 
 
 
 
 
 
 
1. Katarzyna węgierska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Sutoj, chan kumański
 
 
 
 
 
 
 
6. Kocjan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Elżbieta Kumanka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Katarzyna żona Dragutina. W: Ch. Cawley: Medieval Lands. (ang.).
  2. ↑ J. Fine: The Late Medieval Balkans. s. 204.
  3. ↑ S. Ćirković: The Serbs. s. 48. Również K. Stepan uważa, że Stefan Urosz I został zmuszony do dopuszczenia swego syna do udziału w rządach (Słownik władców świata, s. 536)
  4. ↑ T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 113.
  5. ↑ Zdaniem J. Fine'a Dragutin otrzymał również od króla węgierskiego część północnej Bośni z Usorą i Soli. J. Fine: The Late Medieval Balkans. s. 218.
  6. ↑ Stefan Dragutin. W: Ch. Cawley: Medieval Lands. (ang.).
  7. ↑ Ancestors of Catherine of Hungary

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ch. Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2007.
  • John Fine: The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1994. ISBN 0-472-10079-3.
  • T. Wasilewski: Historia Jugosławii do XVIII wieku. W: W. Felczak, T. Wasilewski: Historia Jugosławii. Wrocław: Ossolineum, 1985. ISBN 83-04-01638-9.
  • S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 1997. ISBN 83-7132-116-3.