Katastrofa lotu Atlantic Airways 670

Katastrofa lotu Atlantic Airways 670
Ilustracja
Wrak samolotu.
Państwo

 Norwegia

Miejsce

Port lotniczy Stord

Data

10 października 2006

Godzina

7:33 czasu lokalnego
7:33 czasu polskiego

Rodzaj

Ześlizgnięcie się z pasa

Ofiary śmiertelne

4 osoby[1]

Ranni

12 osób[1]

Statek powietrzny
Typ

BAe 146-200A

Użytkownik

Atlantic Airways

Numer

OY-CRG

Start

Norwegia Stavanger

Cel lotu

Norwegia Stord

Numer lotu

670

Liczba pasażerów

12 osób

Liczba załogi

4 osoby

Położenie na mapie Hordalandu
Mapa konturowa Hordalandu, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Norwegii
Mapa konturowa Norwegii, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia59°47′34″N 5°20′23″E/59,792778 5,339722

Katastrofa lotu Atlantic Airways 670 – katastrofa lotnicza, która wydarzyła się 10 października 2006 o godzinie 7:33 czasu środkowoeuropejskiego. Zginęły w niej cztery osoby, w tym jeden członek załogi i troje pasażerów[2]. Dwanaście osób zostało rannych[1]. Była to pierwsza katastrofa, jakiej uległ samolot farerskich linii lotniczych Atlantic Airways.

Samolot

[edytuj | edytuj kod]

BAe 146-200A o numerze seryjnym E2075[3] został wyprodukowany w 1987 roku[4], a jego pierwszy lot odbył się 23 czerwca tego samego roku – dziewiętnaście lat i cztery miesiące przed katastrofą[5]. Był napędzany przez cztery silniki ALF502R-5[4]. Jego pierwszym właścicielem były amerykańskie linie lotnicze Pacific Southwest Airlines, gdzie latał z numerem bocznym N369PS[6]. 1 marca 1988 został sprzedany Atlantic Airways[6]. Od tamtej pory nosił oznaczenie OY-CRG[6]. Był to pierwszy samolot zakupiony przez powstałą w 1987 roku firmę Atlantic Airways.

Lot 670

[edytuj | edytuj kod]

BAe 146-200A OY-CRG wykonywał lot czarterowy na zlecenie firmy Aker Kværner[7]. Przewoził robotników do Aukra do prac przy Ormen Lange[7]. Samolot wystartował o godzinie 7:17 z lotniska w Stavanger[5]. Ostatecznym celem był port lotniczy Molde-Årø w Molde, z międzylądowaniem w Stord[5]. Około 7:30 samolot podszedł do lądowania na pasie 33 na lotnisku w Stord[5][8]. O 7:33 stoczył się z pasa startowego i, według relacji naocznych świadków, natychmiast stanął w płomieniach[5][8].

Nim OY-CRG podszedł do lądowania, pas, na którym miał wylądować był sprawdzany. Nie zanotowano informacji o tym, czy był on mokry, czy suchy, jednak późniejsze śledztwo AIBN, norweskiej jednostki zajmującej się wypadkami transportowymi, dowiodło, że był on wilgotny[5]. Piętnaście minut wcześniej na tym samym pasie lądował inny samolot Atlantic Airways, którego kapitan nie stwierdził żadnych nadzwyczajnych trudności przy lądowaniu[9].

Samolot osiadł na pasie, z którego zjechał w północnym krańcu przy stosunkowo niskiej prędkości[1][5]. Następnie zaczął zsuwać się po stromym stoku, gdzie zderzył się ze słupami elektrycznymi, drzewami i dużymi skałami, co spowodowało jego znaczne uszkodzenia[5]. Kiedy samolot wreszcie zatrzymał się, z powodu uszkodzeń nie udało się wyłączyć silnika nr 2 (lewego, wewnętrznego), nie dało się też otworzyć przednich, lewych drzwi ewakuacyjnych[5]. Prawe drzwi ewakuacyjne zostały zaś zablokowane przez teren[5]. Główny pilot spróbował kilkukrotnie otworzyć drzwi kokpitu, jednak bez powodzenia[5]. Utworzyła się też szeroka rysa na dachu kabiny, co spowodowało dostawanie się paliwa ze skrzydeł do środka maszyny[5].

Po prawej stronie samolotu wybuchł pożar, który szybko się rozprzestrzenił; w pożarze zginęło trzech pasażerów i jedna stewardesa[5]. Pozostali pasażerowie i członkowie załogi uciekli przez tylne wyjście ewakuacyjne z lewej strony, sześcioro odniosło ciężkie poparzenia[5]. Pierwsze informacje prasowe podawały, że katastrofę przeżyło trzynaście osób[10], później jednak okazało się, że tych którzy przeżyli, jest dwanaścioro[1][8].

Śledztwo i przyczyny katastrofy

[edytuj | edytuj kod]

Śledztwem w sprawie katastrofy zajęła się norweska organizacja AIBN, wraz ze delegacją z Atlantic Airways oraz specjalistami z Danii[11]. Początkowo zaczęto badać spoilery, których awarie zgłaszała załoga[5]. Nie otworzyły się one, przez co samolot nie mógł utracić dostatecznie dużo prędkości, jednak według wyliczeń AIBN przy normalnych warunkach, gdyby wszystkie spoilery były niesprawne, trasa hamowania wydłużyłaby się o ok. 40%, co nadal pozwoliłoby na zatrzymanie maszyny sto metrów przed końcem pasa[5].

Badaniom poddano również zawartość czarnych skrzynek. Zarówno rejestrator danych lotu (FDR), jak i rejestrator rozmów w kokpicie (CVR) uległy poważnym uszkodzeniom z powodu pożaru, ustalono jednak, że da się z nich odzyskać część danych[12]. Badający czarne skrzynki Birger Andreas Bull powiedział, że z dnia katastrofy udało się odzyskać jedynie dwanaście sekund z momentu podejścia do lądowania oraz trzy sekundy z czasu tuż przed katastrofą[13]. Bull powiedział, że choć wydaje się, iż to niewiele, to nagrania zawierają istotne wiadomości na temat kursu, prędkości i innych danych technicznych, a także potwierdzają awarię spoilerów[13].

W opublikowanym 25 października 2007 raporcie śledczy za główną przyczynę śmierci czterech osób i poparzeń u pozostałych uznali płonące paliwo, które wlało się do kabiny po wypadnięciu samolotu z pasa[14]. Według śledczych, podczas lądowania zawiodło wszystkie sześć spoilerów, przyczyna tego wciąż pozostaje nieznana[14]. Odnaleziono także dużo spalonej gumy z kół samolotu na pasie, na którym lądował, co może być rezultatem nieotworzenia się spoilerów[14]. Śledczy ustalili też, że lądowisko było wilgotne[5]. Nie ma pewności, jaką rolę odegrało to w całym zdarzeniu, wiadomo natomiast, że samolot był 500 kg za ciężki na lądowanie na mokrym pasie[14]. Data wydania ostatecznego raportu nie jest znana[14].

Przyczyny

[edytuj | edytuj kod]

Przyczyną wypadku było niewystarczające hamowanie samolotu po przyziemieniu.

Okolicznościami sprzyjającymi wypadkowi były:

  • Lądowanie z tylnym wiatrem – co spowodowało wzrost prędkości samolotu względem ziemi (a tym samym wzrost energii kinetycznej samolotu)
  • Mokry pas startowy, bez rowków odprowadzających nadmiar wody deszczowej – co sprzyjało akwaplanacji
  • Niewysunięcie (awaria) spojlerów – co spowodowało mniejszy docisk kół podwozia do pasa i ograniczyło skuteczność hamulców podwozia
  • brak działania ABS po włączeniu przez załogę hamowania awaryjnego – co spowodowało zablokowanie kół podwozia i tworzenie się poduszki parowej pod zablokowaną oponą i ograniczyło efekt hamowania[15].

Po katastrofie

[edytuj | edytuj kod]

Przed meczem piłkarskim Francja – Wyspy Owcze uczczono minutą ciszy pamięć o ofiarach katastrofy[16].

17 stycznia 2007 czytelnicy farerskiej gazety Dimmalætting w głosowaniu przyznali dwóm stewardesom, zmarłej Gudrun Hervør Joensen oraz Maibritt Magnussen, tytuł Farerskich Ludzi Roku[17].

Pasażerowie i załoga

[edytuj | edytuj kod]

Na pokładzie znajdowało się szesnaście osób (dwanaścioro pasażerów i cztery osoby z załogi) z następujących krajów[11]:

Kraj Pasażerowie Załoga Razem Ofiary śmiertelne Ocaleni
 Norwegia 11 0 11 3 8
 Wyspy Owcze 0 3 3 1 2
 Dania 0 1 1 0 1
Brak danych 1 0 1 0 1
Razem: 12 4 16 4 12

Zginęły następujące osoby[1][11]:

  • Gudrun Hervør Joensen (41 lat, mieszkanka Bøur, Wyspy Owcze, stewardesa),
  • Martin Charles Evertsen (25 lat, mieszkaniec Stavanger, Norwegia, pasażer),
  • Jarle Reime (33 lata, mieszkaniec Sandnes, Norwegia, pasażer) oraz
  • Per Olaf Skjæveland (33 lata, mieszkaniec Sandnes, Norwegia, pasażer).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f Fire døde i flyulykken på Stord. BT.no, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-19]. (norw.).
  2. ↑ Nonscheduled 14 CFR operation of Atlantic Airways. NTSB.gov. [dostęp 2010-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-07)]. (ang.).
  3. ↑ OY-CRG. JetPhotos.net. [dostęp 2010-07-19]. (ang.).
  4. ↑ a b Dane o katastrofie w Accident Database. [dostęp 2010-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-07)]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Dane o katastrofie na Aviation-Safety.net. 2006-10-10. [dostęp 2010-07-19]. (ang.).
  6. ↑ a b c BAe 146 / Avro RJ - MSN 2075. AirFleets.net. [dostęp 2010-07-21]. (ang.).
  7. ↑ a b Ulykkesflyet skulle til Molde. Aftenposten.no, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-19]. (norw.).
  8. ↑ a b c Plane skids off runway and bursts into flames. Aftenposten.no, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-19]. (ang.).
  9. ↑ - Alt var som normalt . BT.no, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-20]. (norw.).
  10. ↑ Norway runway blaze kills three. BBC, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-20]. (ang.).
  11. ↑ a b c Magni Arge: Press release from Atlantic Airways. Atlantic Airways, 2006-10-11. [dostęp 2010-07-19]. (ang.).
  12. ↑ - Svarte bokser inneholder data. Aftenposten.no, 2006-10-12. [dostęp 2010-07-21]. (norw.).
  13. ↑ a b Martin Nilsen: Hele flyulykken på bånd. VG Nett, 2006-11-01. [dostęp 2010-07-21]. (norw.).
  14. ↑ a b c d e Foreløbig rapport. Atlantic Airways, 2007-10-25. [dostęp 2010-07-21]. (far.).
  15. ↑ Na podstawie odcinka serialu Katastrofa w przestworzach
  16. ↑ Jákup Mørk: Tøgn undan dystinum. Portal.fo, 2006-10-10. [dostęp 2010-07-20]. (far.).
  17. ↑ Alan Brockie: Maibritt og Guðrun gjørdust ársins føroyingar. Atlantic Airways, 2007-01-17. [dostęp 2010-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (far.).
Katastrofy samolotów cywilnych w 2006 roku