Katipo

Katipo
Latrodectus katipo
Powell, 1871
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Rodzina

omatnikowate

Rodzaj

Latrodectus

Gatunek

Latrodectus katipo

Katipo (Latrodectus katipo) – pająk z rodziny omatnikowatych (Theridiidae). Jest jednym z wielu gatunków w rodzaju Latrodectus, takich jak australijski Latrodectus hasselti, czy północnoamerykańska czarna wdowa.

Długość jego ciała wynosi ok. 8 mm[1], ma kulisty czarny odwłok z czerwonym lub pomarańczowym wzorem[2]. Katipo jest zagrożonym gatunkiem[3]. Jest to gatunek endemiczny, występuje wyłącznie na terenie Nowej Zelandii[1].

Jego jad może być śmiertelny dla człowieka. Wydaje się, że ostatnie śmiertelne zdarzenie miało miejsce w 1901 roku, o czym informuje Evening Post z 25 września tego roku: "AUCKLAND, This Day. Pan George Twidle, w wieku 47 lat, syn pana George Twidle z Pukekohe, został ukąszony przez pająka katipo 16 września. Jego ramię spuchło, a on cierpiał wielki ból do ostatniej soboty, kiedy to zmarł. Pozostawia wdowę i kilkoro dzieci"[4]. Na jad tego pająka jest dostępna antytoksyna[5].

Spadek populacji

[edytuj | edytuj kod]

Katipō jest gatunkiem zagrożonym i od niedawna jest zagrożony wyginięciem[3]. Szacuje się, że pozostało zaledwie kilka tysięcy katipō na około 50 obszarach na Wyspie Północnej i ośmiu obszarach na Wyspie Południowej, co czyni go rzadszym niż niektóre gatunki kiwi[6][7]. Do jego spadku przyczyniło się wiele czynników; głównymi wydają się być utrata siedlisk i pogarszająca się jakość pozostałych[8]. Ingerencja człowieka w ich naturalne habitaty ma miejsce od ponad wieku po osiedleniu się Europejczyków. Modyfikacja wydm nadbrzeżnych wynikająca z rolnictwa, leśnictwa lub rozwoju miast, wraz z działalnością rekreacyjną, taką jak korzystanie z wózków plażowych, pojazdów terenowych, jazda konna po plaży i zbieranie dryfującego drewna, zniszczyły lub zmieniły obszary, na których żyje katipō[8][9][10]. Wprowadzenie wielu inwazyjnych roślin egzotycznych również przyczyniło się do spadku odpowiedniej jakości siedlisk[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Katipo spider [online], Manaaki Whenua [dostęp 2023-03-06] (ang.).
  2. ↑ Forster, Ray; Forster, Lyn (1973). New Zealand Spiders: An Introduction. Auckland: Collins Brothers & Co Ltd. ss. 225–35.
  3. ↑ a b CanterburyNature: Species [online], web.archive.org, 28 marca 2009 [dostęp 2023-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-28].
  4. ↑ Evening Post [online], paperspast.natlib.govt.nz [dostęp 2023-03-06].
  5. ↑ [https://web.archive.org/web/20110417090807/http://www.nzma.org.nz/journal/122-1290/3494/ New Zealand�s venomous creatures] [online], web.archive.org, 17 kwietnia 2011 [dostęp 2023-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2011-04-17].
  6. ↑ Simon Collins: Katipo now rarer than the kiwi. 2005-01-14. [dostęp 2008-05-27]. (ang.).
  7. ↑ Simon Collins: It's poisonous, but it's ours - DoC seeks aid for spider. 2005-01-14. [dostęp 2008-06-08]. (ang.).
  8. ↑ a b https://www.doc.govt.nz/globalassets/documents/science-and-technical/sfc194.pdf
  9. ↑ a b Welcome to Forest and Bird [online], web.archive.org, 11 października 2007 [dostęp 2023-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-11].
  10. ↑ Virgil Evetts: The Life Around Us: Enter amazing world of NZ's spiders. 2008-01-11. [dostęp 2008-06-08]. (ang.).