Kazkosmos

Kazachska Agencja Kosmiczna
Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттiгi
Państwo

 Kazachstan

Data utworzenia

27 marca 2007

Siedziba

Astana

brak współrzędnych
Strona internetowa

Kazachska Agencja Kosmiczna, Kazkosmos (kaz. Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттiгi) – państwowa agencja kosmiczna Republiki Kazachstanu. Od 2014 roku Komitet Lotnictwa i Kosmonautyki Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju Kazachstanu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po rozpadzie Związku Radzieckiego na terenie Kazachstanu pozostał kosmodrom Bajkonur. Kraj nie miał jednak agencji kosmicznej i krajowego sektora przemysłu kosmicznego[1]. Podejmowano kilka prób stworzenia krajowej agencji kosmicznej. W 1993 roku zarządzeniem Rady Ministrów powstała Narodowa Agencja Kosmiczna (NACA) i działała przez dwa lata[1]. W 1996 roku przeszła pod zarząd Ministerstwa Nauki. Status agencji NACA utraciła w 2000 roku i stała się Komitetem Kosmicznym, który funkcjonował w kolejnych latach w ramach trzech różnych ministerstw[1]. 27 marca 2007 powstał Kazkosmos[2]. Uchwałą Rządu Republiki Kazachstanu z 14 sierpnia 2014 roku Narodowa Agencja Kosmiczna została przekształcona w Komitet Lotnictwa i Kosmonautyki Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju Kazachstanu[2]. Jego przewodniczącym został Tałgat Musabajew[3]. We wrześniu 2016 jego miejsce zajął Erkin Szajmagambetow[4].

Narodowa strategia rozwoju

[edytuj | edytuj kod]

Kazkosmos opracował plan rozwoju działalności w kosmosie na lata 2011–2015, którego realizację przedłużono do 2020 roku[5]. Zakłada on:

  • Wejść na rynek światowy usług nośnych. Ma to umożliwić zbudowanie bezpieczniejszego kompleksu rakietowego Baiterek[6].
  • Rozwój usług telekomunikacyjnych i nadawczych (satelita KazSat-2). Zbudowanie i uruchomienie w latach 2023–2029 KazSat-2R i KazSat-3Rer, zbudowanie satelity radarowego KazSat-1 do 2023 roku[6].
  • Rozwój bazy naukowej i naukowo-technicznej dla działań kosmicznych, aby móc samodzielne budować sprzęt kosmiczny[6].
  • Rozwój usług nawigacji satelitarnej. W jego ramach powinny powstawać aplikacje geodezyjne i kartograficzne[6].
  • Edukacja i szkolenie specjalistów[5].
  • Stworzenie ram prawnych dla działań kosmicznych[5].

Program kosmiczny

[edytuj | edytuj kod]

Podstawą kazachstańskiego programu kosmicznego jest Kosmodrom Bajkonur[5]. Zajmuje on powierzchnię 6717 kilometrów kwadratowych, ma 15 wyrzutni, 11 budynków montażowych, 5 centrów monitorowania i kontroli, 9 stacji śledzących i inne obiekty[5]. Kazachstan ma podpisaną umowę dzierżawy kosmodromu przez Rosję, przedłużoną do 2050 roku, za którą otrzymuje 115 milionów dolarów rocznie[5]. Rosja może korzystać z Bajkonuru zarówno do celów cywilnych jak i wojskowych[5]. Rosja i Kazachstan podpisały też umowę o budowie na terenie Bajkonuru kompleksu Baiterek, który będzie służył do wystrzeliwania rakiet Angara A5[5]. Miał on być ukończony do 2013 roku, ale w lutym 2015 roku Kazkosmos ogłosił, że nastąpi to do 2022 roku[7].

We współpracy z Rosją uczestniczą kazachscy naukowcy, a także w tym kraju szkolili się kazachscy astronauci, którzy uczestniczyli w misjach na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[5]. W czerwcu 2006 roku Kazachstan wysłał na orbitę swojego pierwszego satelitę, KazSata. 8 czerwca 2008 KazSat jednak przestał nadawać z powodu nieprawidłowego działania pokładowego systemu komputerowego. Próby uruchomienia satelity zakończyły się niepowodzeniem. Drugi satelita KazSat-2 znajduje się na orbicie i działa od listopada 2011 roku[5].

Program załogowy

[edytuj | edytuj kod]

W 2007 roku dwóch kandydatów na kosmonautów ukończyło szkolenie w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina, jednakże ich lot nie mógł dojść do skutku z powodu trudności finansowych Kazachstanu[8].

2 września 2015 jeden z kandydatów, sfinansowany przez Kazkosmos, kazachski kosmonauta Ajdyn Aimbetow razem z Duńczykiem Andreasem Mogensenem oraz Rosjaninem Siergiejem Wołkowem na pokładzie Sojuza TMA-18M wyruszył na Międzynarodową Stację Kosmiczną[8][9]. Zastępujący kosmiczną turystkę Sarę Brightman[8][10] Aimbetow wraz z Mogensenem powróciłi na Ziemię już 12 września kapsułą Sojuz TMA-16M[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Doug Messier, Kazkosmos Turns 5, Looks to Future – Parabolic Arc [online], Parabolic Arc, 30 marca 2012 [dostęp 2018-05-28] (ang.).
  2. ↑ a b Летопись [online], Аэрокосмический комитет Министерства оборонной и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан, официальный интернет-ресур [dostęp 2018-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (ros.).
  3. ↑ Национальное космическое агентство Республики Казахстан преобразовано в Аэрокосмический комитет [online], Аэрокосмический портал Украины, 27 sierpnia 2014 [dostęp 2018-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (ros.).
  4. ↑ New Chairman of Kazcosmos appointed [online], Kazinform, 7 września 2016 [dostęp 2018-05-31] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j Kazakhstan [online], Nuclear Threat Initiative [dostęp 2018-06-01] (ang.).
  6. ↑ a b c d Қазақстан ғарыш саласын дамыту стратегиясын әзірлеуге кірісті [online], ҚазАқпарат, 23 maja 2018 [dostęp 2018-06-01] (kaz.).
  7. ↑ «Бәйтерек» ғарыштық зымырандар кешенін құру мерзімі қысқартылды [online], ҚазАқпарат, 18 kwietnia 2018 [dostęp 2018-06-01] (kaz.).
  8. ↑ a b c Число жертв лихорадки Эбола превысило 3,3 тысячи человек [online], Tengrinews.kz, 2 października 2014 [dostęp 2018-05-31] (ros.).
  9. ↑ Krzysztof Kanawka, Rakietowa środa [online], Kosmonauta.net, 2 września 2015 [dostęp 2018-05-31] (pol.).
  10. ↑ Russia eyes Kazakh cosmonaut as space tourist [online], SpaceDaily, 22 czerwca 2015 [dostęp 2018-05-31] (ang.).
  11. ↑ Waldemar Zwierzchlejski, Sojuz TMA-16M [online], AstroNautilus [dostęp 2018-05-31] (pol.).