Kiszkowo (województwo wielkopolskie)

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie gnieźnieńskim. Zobacz też: Kiszkowo.

Kiszkowo

wieś
Rynek i pomnik Poległym za Ojczyznę
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	gnieźnieński
Gmina	Kiszkowo
Liczba ludności (2022)	1172[2]
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-280[3]
Tablice rejestracyjne	PGN
SIMC	0584892
Położenie na mapie gminy Kiszkowo Kiszkowo
Położenie na mapie Polski Kiszkowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kiszkowo
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego Kiszkowo
52°35′26″N 17°15′40″E/52,590556 17,261111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Herb Kiszkowa

Centrum Kiszkowa

Kiszkowo – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kiszkowo^[4]. Pierwotnie miasto prywatne wzniesione na prawie magdeburskim. Pierwsza wzmianka 1382. Rozwinięte na planie wydłużonego wrzeciona, mniej więcej pośrodku czworoboczny rynek o zabudowie parterowej i piętrowej. Niedaleko rynku ulokowany kościół parafialny. Należało kolejno między innymi do: Mikołaja Krwawca z Wenecji (sędziego kaliskiego), w XV w. do Korzboków-Kiszkowskich, następnie Niemojewskich, Bojanowskich, Radzimińskich, Zastrowów. Miasto do XIX w.^[5]

Położenie i historia

Wieś leży nad Małą Wełną. Kiszkowo uzyskało lokację miejską przed 1395 rokiem, zdegradowane przed 1900 rokiem^[6].

W latach 1876–1881 w Kiszkowie pracował i tworzył Franciszek Ksawery Tuczyński, który opisał XVIII-wieczną obyczajowość miasteczka w powieści Ofiary zabobonu.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kiszkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Kiszkowo.

Zabytki

• drewniany kościół św. Jana Chrzciciela z 1733 roku z murowana kaplicą z 1695 roku
• neogotycki poewangelicki kościół z przełomu XIX/XX wieku, obecnie katolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kiszkowo w kulturze

Kiszkowo zyskało „sławę” dzięki znanemu nawet dzisiaj przysłowiu: ślusarz zawinił, kowala powiesili. Historia niestety jest prawdziwa, dotyczy ona absurdalnego wyroku, gdy na śmierć został skazany jedyny w ówczesnym miasteczku ślusarz. Jednakże miasto posiadało dwóch kowali i by nie zabrakło w Kiszkowie ślusarza, zdecydowano się powiesić kowala^[7]. Motyw sądu kiszkowskiego pojawił się m.in. w twórczości publicysty i krytyka literackiego, Antoniego Szabrańskiego (1802–1882) oraz Franciszka Tuczyńskiego. Do historii także przeszedł wyrok sądu kiszkowskiego, gdy na śmierć za uprawianie czarów w 1761 roku życie straciło dziesięć niewinnych kobiet spalonych w Gorzuchowie^[8]. Na kanwie tych wydarzeń powstał film dokumentalny^[9].

Galeria

• 
  Panorama Kiszkowa
• 
  Kościół parafialny p.w. Św. Jana Chrzciciela
• 
  Kościół pw. NSPJ
• 
  Hala Widowiskowo-Sportowa
• 
  Szkoła podstawowa
• 
  Budynek Urzędu Gminy

Ludzie związani z Kiszkowem

 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Kiszkowem (województwo wielkopolskie)‎.

Zobacz też

• Kiszkowo (stacja kolejowa)
• Ofiary zabobonu

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53456
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 479 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. TeresaT. Ruszczyńska TeresaT., AnielaA. Sławska AnielaA., Katalog zabytków sztuki w Polsce t.5, z.3 . Brak numerów stron w książce
6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
7. Wielkopolska ciekawie.Kościoły drewniane Puszczy Zielonki [dostęp 2021-08-17]
8. Wielkopolska ciekawie.Zielarki z Gorzuchowa czyli o paleniu czarownic [dostęp 2021-08-17]
9. Dawid Jung, Gorzuchowskie zielarki - fakty i legenda [w:] 13 pomysłów na Gniezno i okolice. Przewodnik tematyczny dla turystów (red. nauk. prof. Armin Mikos von Rohrscheidt), Gniezno 2016, s. 140

Bibliografia

• Jacek Kowalski: Podróż do dwunastu drewnianych kościółków. Murowana Goślina: Związek Międzygminny „Puszcza Zielonka”, 2008. Brak numerów stron w książce
• Dawid Jung, Gorzuchowskie zielarki - fakty i legenda [w:] 13 pomysłów na Gniezno i okolice. Przewodnik tematyczny dla turystów (red. nauk. prof. Armin Mikos von Rohrscheidt), Gniezno 2016

Linki zewnętrzne

• Kiszkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 114 .