Klasztor Panny Marii

Klasztor Panny Marii
دير السيدة العذراء بالمحرق
*Dajr al-Muharrak*, *Dayr al-Muḩarrak*
Państwo	Egipt
Miejscowość	El-Qusiya, muhafaza Asjut
Kościół	Koptyjski Kościół Ortodoksyjny
Rodzaj klasztoru	męski
Liczba zakonników (2015)	120
	Obiekty sakralne
kościół	Najświętszej Marii Panny lub Namaszczenia (XII-XIII lub XVI w.)
kościół	św. Michała (VII w.)
kościół	św. Jerzego (XIX w.)
kościół	Najświętszej Marii Panny (nowy, z 1964 roku)
Założyciel klasztoru	Pachomiusz Starszy
Data budowy	IV w.
	Położenie na mapie Egiptu Klasztor Panny Marii
	27°23′04″N 30°46′42″E/27,384516 30,778340
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Klasztor Panny Marii^[1] (arab. دير السيدة العذراء بالمحرق, Dajr al-Muharrak, Dayr al-Muḩarrak^[1] = Spalony klasztor^[2]) – koptyjski klasztor pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, położony w El-Qusiya, w muhafazie Asjut w północnym Egipcie (60 km od Asjut i 327 km na południe od Kairu^[3]). Tradycja kościoła koptyjskiego utożsamia miejsce, w którym zlokalizowany jest klasztor, z jedną z lokalizacji, w których miała się mieszkać Święta Rodzina podczas prześladowań Heroda Wielkiego. Klasztor funkcjonuje od IV w. do czasów współczesnych^[2].

Lokalizacja i nazwa

Klasztor Panny Marii położony jest w El-Qusiya (Qusquam), w muhafazie Asjut w północnym Egipcie (60 km od Asjut i 327 km na południe od Kairu^[3]). Lokalizacja klasztoru jest stosunkowo nietypowa, bowiem większość eremów koptyjskich w Egipcie była lokowana na pustyni (Wadi an-Natrun, pustynia Arabska)^[4]. W języku arabskim erem nazywany jest Dajr al-Muharrak, Dayr al-Muḩarrak^[1], co oznacza Spalony klasztor^[2]^[3]. Określenie to nawiązuje do częściowego spalenia klasztoru przez najeźdźców w wiekach średnich^[3]. Wspólnota klasztorna składa się z około 120 mnichów^[2]. Na przestrzeni stuleci, z tej wspólnoty zakonnej wywodziło się czterech koptyjskich patriarchów Aleksandrii^[4].

Historia

Zgodnie z tradycją koptyjską, klasztor został wzniesiony w miejscu, które miało stanowić jedną z wielu lokalizacji, w których miała się zatrzymać Święta Rodzina i mieszkać przez 6 miesięcy i 10 dni po ucieczce z Palestyny podczas prześladowań Heroda Wielkiego. Do wsi El-Qusiya mieli dotrzeć drogą wodną, płynąc z Maadi do Górnego Egiptu łodzią^[3]. Tradycja stanowi, że klasztorny kościół Namaszczenia (church of al Azraq) jest wzniesiony w miejscu groty, która miała stanowić schronienie i ma być najstarszym chrześcijańskim miejscem sprawowania kultu, konsekrowanym około 60 roku^[2]. Koptowie nazywają to miejsce „Drugim Betlejem”^[3]. Bardziej pewnym jest fakt istnienia w tym miejscu wspólnoty eremickiej w IV wieku^[2]. Założenie tej wspólnoty przypisywane jest twórcy pierwszej reguły zakonnej Pachomiuszowi Starszemu (Anba Bakhum), lub jego bezpośrednim następcom^[4]. Wspólnota klasztorna kultywuje kulturę i język koptyjski. Do XIX wieku mnisi (było ich wówczas w klasztorze 190) mówili w tym języku. Współcześnie, w przeciwieństwie do innych klasztorów koptyjskich, w których liturgia sprawowana jest po arabsku, językiem liturgicznym jest język koptyjski^[2].

Architektura

Klasztor zajmuje teren o kształcie trapezoidalnym, o wymiarach 275m × 155m^[4]. Klasztorny kościół Najświętszej Marii Panny^[4], zwany także kościołem Namaszczenia, jest datowany na XII-XIII^[2] lub XVI wiek. W w kościele zachowany jest ołtarz w kształcie steli, datowany na 11 grudnia 747^[4]. Nietypowym rozwiązaniem architektonicznym jest wyposażenie go w dwa ikonostasy. Zlokalizowany w pobliżu czterokondygnacyjny, klasztorny donżon pochodzi z VII wieku i był przebudowywany w XII i XX w. Wieża była przygotowana na czas wrogich najazdów i była wyposażona tak, by wspólnota mogła w niej funkcjonować przez dłuższy czas. Jest w niej także kościół (pod wezwaniem św. Michała), refektarz, a nawet miejsce pochówków. Klasztorny kościół św. Jerzego (Mar Girgis) został wzniesiony w 1880 za zgodą sułtana Imperium Osmańskiego^[2], zaś w 1964 poświęcono kolejny, nowy kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Nazewnictwo Geograficzne Świata – Zeszyt 2 (Bliski Wschód). Warszawa: Instytut Geodezji i Kartografii, 2004, s. 58. ISBN 978-83-254-0825-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Anthony Sattin, Jessica Lee: Lonely Planet: Egypt. Lonely Planet Publications Pty Ltd, 2015, s. 512. ISBN 978-1-74360-548-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jimmy Dunn: The Monastery of the Holy Virgin Mary (Muharraq Monastery). Tour Egypt. [dostęp 2017-06-29]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Otto Friedrich August Meinardus: Two Thousand Years of Coptic Christianity. American Univ in Cairo Press, 2002, s. 344. ISBN 978-977-424-757-6.

[ksng-1] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Nazewnictwo Geograficzne Świata – Zeszyt 2 (Bliski Wschód). Warszawa: Instytut Geodezji i Kartografii, 2004, s. 58. ISBN 978-83-254-0825-1.

[Lonely-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Anthony Sattin, Jessica Lee: Lonely Planet: Egypt. Lonely Planet Publications Pty Ltd, 2015, s. 512. ISBN 978-1-74360-548-6.

[Dunn-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jimmy Dunn: The Monastery of the Holy Virgin Mary (Muharraq Monastery). Tour Egypt. [dostęp 2017-06-29]. (ang.).

[Meinardus-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Otto Friedrich August Meinardus: Two Thousand Years of Coptic Christianity. American Univ in Cairo Press, 2002, s. 344. ISBN 978-977-424-757-6.

[1]

[2]

[3]

[4]