Klejoporek dwubarwny

Klejoporek dwubarwny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

Irpicaceae

Rodzaj

Vitreoporus

Gatunek

klejoporek dwubarwny

Nazwa systematyczna
Vitreoporus dichrous (Fr.) Zmitr.
Folia Cryptogamica Petropolitana (Sankt-Peterburg) 6: 99 (2018)
Multimedia w Wikimedia Commons

Klejoporek dwubarwny (Vitreoporus dichrous (Fr.) Zmitr.) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Poluyporales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Vitreoporus, Irpicaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek ten opisał w 1815 roku Elias Fries, nadając mu nazwę Polyporus dichrous. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Ivan V. Zmitrovich w 2018 r.[1]

Ma 20 synonimów. Niektóre z nich[2]:

  • Caloporus dichrous (Fr.) Ryvarden 1976
  • Gelatoporia dichroa (Fr.) Ginns 2014
  • Gloeoporus dichrous (Fr.) Bres. 1912
  • Poria subviridis Rick 1937

W 1967 r. Stanisław Domański nadał mu polską nazwę klejoporek dwubarwny (dla naukowej nazwy Gloeoporus dichrous)[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Vitreoporus nazwa polska stała się niespójna z nazwą naukową.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Jednoroczny, rozpostarty lub rozpostarto-odgięty, czasami tworzący małe, wąskie, wydłużone kapelusiki podobne do półek. W stanie świeżym miękki, po wyschnięciu twardniejący. Kapelusiki rzadko osiągają powyżej 4 cm szerokości, 10 cm długości i 5 mm grubości u podstawy. Powierzchnia najpierw drobno oczkowata, później bardziej jednolita z koncentrycznymi strefami wzrostu, najpierw jasno czerwonawa, wkrótce ciemnofioletowa, bardziej brązowa w starszym wieku. Brzeg biały, szeroki i okrągławy, silnie kontrastujący z ciemną powierzchnią porów. Hymenofor rurkowaty. Pory okrągłe i kanciaste, w liczbie 4–6 na mm. Warstwa rurek galaretowata, a świeże rurki gumowate, po wyschnięciu i w starszych owocnikach żywiczne i zrogowaciałe. Nad rurkami znajduje się cienka i wyraźna strefa o tym samym kolorze i konsystencji co rurki. Kontekst czysto biały, o grubości do 4 mm, od watowatego do luźnego, wyraźnie grubszy niż rurki[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkami, w kontekście wyraźnymi, grubościennymi i dużymi, o szerokości do 6 µm, umiarkowanie rozgałęzione, w rurkach i strefie żywicznej nad rurkami silnie zlepione, cienkościenne, do 3,5 µm średnicy. Zarodniki kiełbaskowate do cylindrycznych, szkliste, cienkościenne, gładkie i nieamyloidalne, 3,5–5,5 × 0,7–1,5 µm[4]. Brak szczecinek i cystyd[5]

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą, a także na wielu wyspach. W Europie podano jego stanowiska na całym obszarze[6]. W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 10 jego stanowisk w Polsce[3]. Znajduje się jednak na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii, Niemczech, Holandii[3].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w naturalnych lasach na martwym drewnie drzew liściastych, zwłaszcza na brzozie brodawkowatej i leszczynie pospolitej[3]. Czasami obserwowano go na obumarłych owocnikach hub. Rozwija się od wiosny do jesieni, a w rejonach o cieplejszym klimacie przez cały rok. Powoduje białą zgniliznę drewna[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-02-02].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-01-30].
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b Gloeoporus dichrous, „Ann. Mycol.” (14), Mycobank, 1916 [dostęp 2022-02-02].
  5. ↑ a b Michael Kuo, Gloeoporus dichrous [online] [dostęp 2022-02-02].
  6. ↑ Mapa występowania klejoporka dwubarwnego na świecie [online] [dostęp 2022-02-02].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.