Kofaktor heparyny II

Kofaktor heparyny II, inhibitor czynnika IIa (HC-II) – specyficzny inhibitor generowania trombiny^[1]. Zaliczany jest do osoczowych czynników krzepnięcia krwi.

Genetyka

Kofaktor heparyny II kodowany jest przez gen SERPIND1, znajdujący się na chromosomie 22. Gen zawiera pięć eksonów i cztery introny^[2]. Jest homologiczny z antytrombiną i innymi członkami nadrodziny alfa 1-antytrypsyn. Mutacje w tym genie prowadzą do niedoboru kofaktora heparyny II.

Jako inhibitor proteinazy serynowej hamuje trombinę w obecności siarczanu dermatanu i heparyny^[3].

Rola w patologii

Niedobór kofaktora heparyny II może prowadzić do zwiększonego wytwarzania trombiny i stanu nadkrzepliwości. Inhibitory generowania trombiny (antykoagulanty) wykorzystywane są w terapii przeciwzakrzepowej. Do antykoagulantów zalicza się antytrombinę III, hirudynę, heparynę i jej pochodne, antagonistów witaminy K oraz preparaty defibrynujące^[4]. Powszechne zastosowanie w farmakoterapii znalazły syntetyczne, niskocząsteczkowe inhibitory naśladujące strukturę tripeptydu D-Phe-Pro-Arg, czyli sekwencję, w której dochodzi do proteolizy łańcucha Aα fibrynogenu^[5].

Poza HC-II, do inhibitorów generowania trombiny zalicza się także:

• inhibitor zewnątrzpochodnego szlaku krzepnięcia (TFPI), który hamuje wytwarzanie trombiny na szlaku zależnym od czynnika tkankowego^[6]
• aktywne białko C (APC), które przez częściową proteolizę powoduje rozpad kompleksów tenazy i protrombinazy^[7]
• antytrombina III (ATIII), która neutralizuje aktywne czynniki krzepnięcia: XIa, IXa, VIIa, Xa i samą trombinę^[8].

Przypisy

1. Robert N.R.N. Pike Robert N.R.N. i inni, Control of the coagulation system by serpins. Getting by with a little help from glycosaminoglycans, „The FEBS journal”, 272 (19), 2005, s. 4842–4851, DOI: 10.1111/j.1742-4658.2005.04880.x, PMID: 16176258  (ang.).
2. Gene: SERPIND1 (ENSG00000099937) - Summary - Homo_sapiens - Ensembl genome browser 102 [online] .
3. Serpin peptidase inhibitor, clade G (C1 inhibitor), member 1 (SERPING1); rs2511989, „Science-Business eXchange”, 1 (37), 2008, s. 907–907, DOI: 10.1038/scibx.2008.907 .
4. WaldemarW. Janiec WaldemarW., UrszulaU. Cegieła UrszulaU., Kompendium farmakologii, wyd. 1 (dodr.), Warszawa: Wydaw. Lekarskie PZWL, 2003, ISBN 83-200-2814-0, OCLC 749449037 [dostęp 2020-12-07] . Brak numerów stron w książce
5. A.A. Schwienhorst A.A., Direct thrombin inhibitors - a survey of recent developments, „Cellular and molecular life sciences: CMLS”, 63 (23), 2006, s. 2773–2791, DOI: 10.1007/s00018-006-6219-z, PMID: 17103113  (ang.).
6. James T.B.J.T.B. Crawley James T.B.J.T.B., David A.D.A. Lane David A.D.A., The haemostatic role of tissue factor pathway inhibitor, „Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology”, 28 (2), 2008, s. 233–242, DOI: 10.1161/ATVBAHA.107.141606, PMID: 17951326 .
7. C.T.C.T. Esmon C.T.C.T., Regulation of blood coagulation, „Biochimica et Biophysica Acta”, 1477 (1-2), 2000, s. 349–360, DOI: 10.1016/s0167-4838(99)00266-6, PMID: 10708869 .
8. Noelene .SN.S. Quinsey Noelene .SN.S. i inni, Antithrombin: in control of coagulation, „The International Journal of Biochemistry & Cell Biology”, 36 (3), 2004, s. 386–389, DOI: 10.1016/S1357-2725(03)00244-9, PMID: 14687916  (ang.).