Kolczakówka strefowana

Kolczakówka strefowana
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

chropiatkowce

Rodzina

kolcownicowate

Rodzaj

kolczakówka

Gatunek

kolczakówka strefowana

Nazwa systematyczna
Hydnellum concrescens (Pers.) Banker
Mem. Torrey bot. Club 12: 157 (1906)
Multimedia w Wikimedia Commons
Często tworzy piętrowo kapelusze
Kolczasty hymenofor

Kolczakówka strefowana (Hydnellum concrescens Banker) – gatunek grzybów należący do rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnellum, Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1796 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Hydnum concrescens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1906 r. Howard James Banker[1].

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983[2]. Odnosi się ona do kolczastego hymenoforu i strefowanej powierzchni kapelusza. Łacińska nazwa gatunkowa concrescens odnosi się do jego skłonności do zrastania się kapeluszy[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

2–10 cm średnicy, wgłębiony do lejkowatego, promieniście zmarszczony. Często wewnątrz lejkowatego owocnika tworzą się promieniście ułożone następne, mniejsze lejki lub wyrostki, czasami też sąsiednie owocniki zrastają się z sobą. Powierzchnia koncentrycznie i różnobarwnie strefowana, naga, aksamitna lub włókienkowata, z jaśniejszym brzegiem. Ma barwę od różowobrązowej do ciemnobrązowej[3].

Hymenofor

Kolczasty. Kolce zbiegające na trzon, na końcach jaśniejsze, do 3 mm długości. Początkowo są białawe, później brązowe do ciemnobrązowych[3].

Trzon

Wysokość 24 cm, grubość 2–5 cm, kształt zwykle beczkowaty, barwa taka sama jak kapelusza[3].

Miąższ

Podobnej barwy jak kapelusz, słabo strefowany, skórzasty, korkowaty, w końcu zdrewniały. Bez zapachu, lub zapach niewyraźny[3].

Wysyp zarodników

Brązowy. Zarodniki brązowawe, kuliste lub nieregularne, o rozmiarach 4–7 μm[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i Australii[4]. W Polsce rzadki, podlegający ścisłej ochronie gatunkowej[5]Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Norwegii, Słowacji[2].

Rośnie na ziemi w lasach liściastych, iglastych i mieszanych, wśród mchów lub opadłego igliwia, czasami także wśród wrzosów i w lasach bukowo-jodłowych. W Polsce owocniki wytwarza od sierpnia do października[2].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]
  • Kolczakówka dołkowana (Hydnellum scrobiculatum), która nie ma jednak wyraźnego strefowania, ma większe i inaczej wyglądające zarodniki[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  3. ↑ a b c d e f g MushroomExpert [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).
  4. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-01].
  5. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski , Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5