Koszwały

Koszwały

wieś
Dom podcieniowy w Koszwałach
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	gdański
Gmina	Cedry Wielkie
Liczba ludności (2022)	827[2]
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-011, 83-020 (Miłocin)[3]
Tablice rejestracyjne	GDA
SIMC	0159692
Położenie na mapie gminy Cedry Wielkie Koszwały
Położenie na mapie Polski Koszwały
Położenie na mapie województwa pomorskiego Koszwały
Położenie na mapie powiatu gdańskiego Koszwały
54°17′37″N 18°48′29″E/54,293611 18,808056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Koszwały (niem.  Gottswalde) – wieś w Polsce na Żuławach Gdańskich położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Cedry Wielkie na obszarze Żuław Gdańskich.

Wieś należąca do Żuław Steblewskich terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim^[4].

Kiedy w 1920 r. studenci Politechniki Gdańskiej odbywali wycieczkę do Stegny, powstał wiersz w języku niemieckim o kolei wąskotorowej przez Koszwały, którego każdy student musiał nauczyć się na pamięć. Jego fragment brzmi:

Weiter geht es wie im Flug
sichtbar wird jetzt Neupfundkrug.
Vor uns liegt auf weiter Halde
bald der schmucke Ort Gottswalde

Dalej jedziemy, to jest lot,
nagle pojawił się Ostatni Grosz.
Przed nami nasyp leży wciąż,
Wnet Koszwały miejsce klejnot.^[5]

Dawniej przez centrum wsi przebiegała droga krajowa nr 7. Obecnie na wschodnim krańcu wsi znajduje się węzeł „Żuławy Zachód” na drodze ekspresowej nr 7, dzięki któremu odbywa się ruch ze wsi w kierunku Elbląga, Gdańska i Gdyni.

W skład miejscowości wchodzą także dawna osada Miłocin Drugi i osiedle Ostatni Grosz^[6].

Miejscowość jest siedzibą Ochotniczej Straży Pożarnej, posiadającej pożarniczego mercedesa z 1973 (przewidywane zachowanie jako pojazdu zabytkowego) i scanię z 1974. Na przełomie 2020 i 2021 dołączy do nich nowe Volvo, współfinansowane przez powiat gdański^[7].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[8] na listę zabytków wpisany jest dom podcieniowy nr 17 (d. 8) z 1792, nr rej.: 10 z 10.11.1959. Posiada dach przesłonięty trzema szczytami, po obu stronach podcienia królewskie kasztanowce.

Przy współczesnym kościele pięć płyt nagrobnych z XVII i XVIII wieku^[9].

• 
  Zabytkowy dom podcieniowy
• 
  Dom przy ul. Gdańskiej 27
• 
  Jedna z pięciu płyt nagrobnych w przykościelnym lapidarium
• 
  Kościół pw. Teresy Benedykty od Krzyża

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59348
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., styczeń 2019, s. 522 [zarchiwizowane 2019-01-14] .
4. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 128.
5. Die Museums-Eisenbahn, Neues von den Westpreußischen Kleinbahnen (WKAG), 1/2005
6. Neupfund, niem. wyb. pow. gdański, st. pocz. Cedry Wielkie, należy do Koszwał, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 24 .
7. Emerytura mercedesa św. Mikołaja
8. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 33 [dostęp 2017-01-08] .
9. PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 348, ISBN 978-83-7495-133-3 .

Linki zewnętrzne

• Koszwały, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 489 .

Zobacz też

• Bogatka
• Cedry Wielkie
• Kiezmark
• Wocławy
• Miłocin
• Gdańska Kolej Dojazdowa