Kotomierz

Kotomierz

wieś
Dwór w Kotomierzu
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	bydgoski
Gmina	Dobrcz
Sołectwo	Sołectwo
Wysokość	91 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	1022[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-022[3]
Tablice rejestracyjne	CBY
SIMC	0084385
Położenie na mapie gminy Dobrcz Kotomierz
Położenie na mapie Polski Kotomierz
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kotomierz
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Kotomierz
53°17′07″N 18°07′22″E/53,285278 18,122778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kotomierz – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dobrcz.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Linie kolejowe

We wsi znajduje się stacja kolejowa linii kolejowej nr 131.

Historia

W przeszłości wieś była własnością szlachecką. W 1313 jej właścicielami byli Żyra i Wojciech. Ustalili oni wówczas granicę między Kotomierzem a Wudzynem należącym do dóbr klasztoru byszewskiego, którą zatwierdził książę Przemysław. W XVI w. właścicielem Kotomierza był B. Siemiński. Wieś obejmowała wówczas obszar 10 łanów (około 180 ha).

W latach 1807–1815 Kotomierz leżał w granicach Księstwa Warszawskiego, w departamencie bydgoskim. W okresie pruskim Kotomierz należał do powiatu bydgoskiego (zresztą podobnie jak dzisiaj). Około połowy XIX w. zmieniono nazwę Kotomierz na Klahrheim. Zmiana nazwy wsi wiąże się z nabyciem majątku w Kotomierzu przez Alberta von Klahra (1850).

Po 1850 von Klahr przystąpił do budowy dworu i zabudowań gospodarczych. Dwór został nieznacznie przebudowany w 2. połowie XIX wieku. Do 1850. istniał spichlerz oraz stary dwór powstały zapewne w końcu XVIII w. (obecnie nieistniejący). Kotomierz liczył wtedy 339 mieszkańców, w tym 260 katolików i 79 ewangelików. Powierzchnia gruntów wynosiła 3386 mórg (około 1896 ha).

Na przełomie XIX i XX w. majątek Kotomierz-Klahrheim drogą koligacji rodzinnych przeszedł we władanie rodziny von Otto. Jak wynika z planu melioracji gruntów sporządzonego w 1889, oba skrzydła dworu istniały już wtedy w obecnej formie. Do 1939 właścicielem Kotomierza był Paul von Otto. W 1937 część majątku została rozparcelowana. W momencie sporządzania planu parcelacji, tj. 1 kwietnia 1937, powierzchnia majątku wynosiła 514,67 ha.

W czasie II wojny światowej, 10 listopada 1943, na stacji kolejowej w Kotomierzu nieznany polski oddział partyzancki doprowadził do zderzenia niemieckiego pociągu towarowego z transportem wojskowym, który w wyniku katastrofy zapalił się. Wskutek zderzenia ruch kolejowy został wstrzymany na 24 godziny^[4].

Współczesność

Po 1945 w Kotomierzu został utworzony Zespół Państwowych Gospodarstw Rolnych. Następnie znajdował się tu Zakład Rolny wchodzący w skład Kombinatu Państwowych Gospodarstw Rolnych Kusowo. W lutym 1983 nastąpiło przekazanie Zakładu Rolnego w Kotomierzu na własność Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Karolewie. Obecnym użytkownikiem całego zespołu jest Gospodarstwo Szkoły Agro-Ekonomicznej w Karolewie, które prowadzi doświadczalną produkcję roślinną i zwierzęcą.

Wieś już od dawna posiadała szkołę, natomiast obecnie jest to budynek Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego, oddany do użytku w 1966 (była to tzw. „Tysiąclatka”). W pobliżu szkoły znajduje się Ośrodek Zdrowia.

1 czerwca 1987 w Kotomierzu utworzona została rzymskokatolicka parafia św. Alberta Chmielowskiego^[5].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[6] na listę zabytków wpisany jest zespół dworski, nr rej.: A/1001/1-2 z 5.06.1987:

• dwór, 1880
• park, pocz. XIX w.

Dawne cmentarze

Na terenie wsi zlokalizowane są dwa nieczynne cmentarze ewangelickie^[7][8].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59749
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 530 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. K.Ciechanowski, Ruch oporu na Pomorzu Gdańskim 1939-1945, Warszawa 1972, s. 345
5. Kotomierz – Parafia pw. św. Alberta Chmielowskiego. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-04].
6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 12 [dostęp 2016-07-31] .
7. Zapomnieni - zdjęcia pierwszego cmentarza. [dostęp 2011-12-21].
8. Zapomnieni - zdjęcia drugiego cmentarza. [dostęp 2011-12-21].