Krajanów

Krajanów

wieś
Kościół św. Jerzego w Krajanowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Nowa Ruda
Liczba ludności (III 2011)	120[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-400[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0854297
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda Krajanów
Położenie na mapie Polski Krajanów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Krajanów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Krajanów
50°36′02″N 16°26′30″E/50,600556 16,441667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Krajanów (niem. Krainsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Położenie geograficzne

Krajanów leży w północnej części Wzgórz Włodzickich, na pograniczu z Górami Suchymi w Sudetach Środkowych, w górnym biegu Marcowskiego Potoku^[4].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Krajanów^[5][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0854305	Bytkowice	przysiółek

Festiwal Góry Literatury

Olga Tokarczuk, Festiwal Góry Literatury, Krajanów

Zbigniew Kruszyński i Justyna Czechowska, Festiwal Góry Literatury

Jacek Dehnel i Karol Maliszewski, Festiwal Góry Literatury

Jacek Dehnel, Krajanów

Ireneusz Grin, Krajanów

Tablica na szlaku „Literackie Wędrówki”

Galeria: Pomniki, ruina

Krajanów. Napis na pomniku ofiar wojny francusko-pruskiej

Krajanów. Pomnik ofiar wojny francusko-pruskiej

Krajanów. Krzyż na pomniku ofiar wojny francusko-pruskiej

Krajanów. Pomnik ofiar katastrofy górniczej

Krajanów. Ruiny baszty przy zespole dworskim

Krajanów. Ruiny baszty przy zespole dworskim

Historia

Pierwsza wzmianka o Krajanowie pochodzi z 1353 roku, w 1423 roku było tu wolne sędziostwo^[4]. W 1631 roku Krajanów opisano jako dużą osadę z kościołem, w 1748 roku w miejscowości był młyn wodny, 97 gospodarstw i 21 rzemieślników^[4]. W 1840 roku były 102 budynki, w tym: kościół, szkoła katolicka, dwa folwarki i młyn wodny, we wsi nadal istniało wolne sędziostwo^[4]. Działało też 57 warsztatów bawełnianych i 20 lnianych, a więc większość mieszkańców trudniła się tkactwem^[4]. W 1870 roku był w Krajanowie dwór i karczma, od połowy XIX wieku miejscowość zaczęła się wyludniać^[4]. Po 1945 roku wieś została zasiedlona grupą górali podhalańskich, którzy początkowo kultywowali swoje tradycje i folklor^[4]. Z czasem tradycje te jednak zanikły, a miejscowość stopniowo wyludniała się^[4].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[7]:

• Kościół św. Jerzego w Krajanowie, filialny z XVII w., należący do parafii św. Mikołaja w Świerkach,
• park powstały po 1830 roku.

Inne zabytki:

• przykościelny cmentarz ze starymi nagrobkami,
• dwór (nieistniejący), pozostały ruiny kamiennej baszty, ogrodzenia, budynek gospodarczy – dawna stajnia pałacowa, obecnie dom nr 39^[8].

Kultura

W ramach II Festiwalu Góry Literatury 16.07.2016 r. został otwarty szlak pod nazwą Literackie wędrówki z domu dziennego do domu nocnego i odbyły się spotkania z pisarzami: Zbigniewem Kruszyńskim, z którym rozmawiała Justyna Czechowska, z Jackiem Dehnelem prowadzone przez Karola Maliszewskiego oraz z Piotrem Tarczyńskim i J. Dehnelem, współautorami książki Tajemnica domu Helclów, z którymi dyskutował Ireneusz Grin^[9].

Osoby związane z Krajanowem

W miejscowości okresowo mieszka Olga Tokarczuk, pisarka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla za 2018 r.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 61100
2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 528 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 209–213. ISBN 83-85773-12-6.
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. GUS. Rejestr TERYT
7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 78. [dostęp 2012-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
8. Krajanów.
9. Magda Piekarska: Modzelewski, Sosnowski, Dehnel... Rusza festiwal „Góry literatury”. wroclaw.wyborcza.pl, 13 lipca 2016. [dostęp 2016-07-22].

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.