Kruchaweczka gładka

Kruchaweczka gładka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kruchaweczkowate

Rodzaj

Homophron

Gatunek

kruchaweczka gładka

Nazwa systematyczna
Homophron spadiceum (P. Kumm.) Örstadius & E. Larss.
Mycol. Progr. 14(no. 25): 35 (2015)
Multimedia w Wikimedia Commons

Kruchaweczka gładka (Homophron spadiceum (P. Kumm.) Örstadius & E. Larss.) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Homophron, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1871 r. Paul Kummer nadając mu nazwę Psilocybe spadicea[1]. W 1951 r. Rolf Singer przeniósł go do rodzaju Psathyrella. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali Leif Örstadius i Ellen Larsson w 2015 r.[1]

Ma 18 synonimów. Niektóre z nich[2]:

  • Psathyra sarcocephala (Fr.) G. Bertrand 1901
  • Psathyrella sarcocephala (Fr.) Singer 1951
  • Psathyrella spadicea (P. Kumm.) Singer 1951

Stanisław Chełchowski opisywał ten gatunek pod polską nazwą cierniówka cisawa. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę kruchaweczka gładka dla synonimu Psathyrella spadicea. Gatunkowi Psathyrella sarcocephala nadał nazwę kruchaweczka czerwonoblaszowa, ponieważ jednak gatunek ten jest synonimem Homophron spadiceum, więc gatunek ten ma dwie polskie nazwy[3], wszystkie jednak są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Homophron spadiceum jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej, Europie i Azji, podano jego występowanie także w Afryce, Australii i na Nowej Zelandii[4]. Władysław Wojewoda w swoim zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. podaje 8 stanowisk z uwagą, że jego rozprzestrzenienie w Polsce i stopień zagrożenia nie są znane. Liczne i bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do gatunków rzadkich, wartych objęcia ochroną[5].

Grzyb saprotroficzny, czasami także pasożyt na osłabionych drzewach. Występuje w lasach i parkach na gnijącym martwym drewnie drzew liściastych, zwłaszcza na bukach, ale znajdywany także na żywych drzewach brzozy, kasztana, jesionu i wiązu. Owocniki głównie od września do listopada[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 3–8 cm, dość mięsisty, początkowo półkulisty, potem łukowaty, w końcu całkiem płaski. Powierzchnia matowa, bez resztek osłony. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ciemnobrązowy lub czekoladowobrązowy z czerwonawym odcieniem, w stanie suchym jasnordzawoochrowy[6].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, grubość 5–13 mm, walcowaty (zwykle nieregularnie), początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia błyszcząca o barwie od białawej do mięsistobrązowej, jedwabiście włóknistą[6].

Blaszki

Gęste, mięsiste, początkowo białawe, potem brązowe, w końcu szarobrązowe do purpurowobrązowych. Ostrza białawe[6].

Miąższ

Kruchy, wodnisty, bez wyraźnego zapachu i smaku[6].

  • Zarodniki
    Zarodniki
  • Cystydy
    Cystydy

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-22] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-01-22] (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 559, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Występowanie Homophron spadiceum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-01-22] (ang.).
  5. ↑ Aktualne stanowiska Pkruchaweczki gładkiej w Polsce [online] [dostęp 2021-01-13] (ang.).
  6. ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 249, ISBN 978-83-245-9550-1.