Krzywosądz
| wieś | |
 Drewniany kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
266[2] |
| Strefa numeracyjna |
54 |
| Kod pocztowy |
88-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CRA |
| SIMC |
0862109 |
Położenie na mapie gminy Dobre  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego  | |
 52°42′15″N 18°35′18″E/52,704167 18,588333[1]
| |
Krzywosądz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Dobre.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Po II wojnie światowej siedziba gminy Sędzin. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzywosądz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]W roku 1827 było tu 160 mieszkańców. Ponad pół wieku później (1883 r.) wieś miała 290 mieszkańców. Według Narodowego Spisu Powszechnego (2011) liczyła 266 mieszkańców[2]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Dobre.
Historia wsi
[edytuj | edytuj kod]Wieś najprawdopodobniej istniała już w XIII wieku, a jej nazwa pochodzi od nazwiska rodziny Krzywosądów herbu Niesobia. W XVI wieku majątek ziemski w Krzywosądzy należał do rodziny Zakrzewskich, a później Niemojewskich. W roku 1720 majątek kupił Joachim Modliński. Krzywosądz znajdował się w rękach tej rodziny do początku XX wieku. W roku 1827 było tu 17 domów i 160 mieszkańców. W roku 1881 właścicielem Krzywosądza był Józef Modliński. Majątek miał powierzchnię 2193 mórg, w tym 419 mórg lasu i 224 morgi nieużytków.
19 lutego 1863 w czasie powstania styczniowego doszło do bitwy pod Krzywosądzem między oddziałami rosyjskimi a powstańcami styczniowymi pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego[4]. Po bitwie miejscowości Krzywosądz i Dobre odwiedziła Maria Konopnicka. Poetka poszukiwała mogiły brata[5].
W 1883 we wsi były następujące domy: murowany dwór Modlińskich (obecnie plebania), dom służby dworskiej, 7 domów włościańskich, dom wójta gminy Sędzin, plebania, dom służby kościelnej, karczma i budynek szkoły. Wieś liczyła wówczas 290 mieszkańców.
Parafia
[edytuj | edytuj kod]Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krzywosądzu należy do dekanatu radziejowskiego. Nie jest znana data jej powstania.
W XVI wieku katolicy z terenu parafii korzystali z katolickich kościołów w Byczynie i Sędzinie. W roku 1643 na miejsce starego, kalwinowskiego kościoła drewnianego, który popadł w ruinę, wystawiony został kościół katolicki, także drewniany, przez właściciela wsi Stanisława Zakrzewskiego. W 1863 został wybudowany nowy kościół z drewna dębowego przez Józefa Modlińskiego i jego żonę Ludwikę z Biesiekierskich, który służy parafii po dzień dzisiejszy[6].
Na terenie kościoła znajduje się grób wnuczki Adama Mickiewicza, Heleny z Góreckich Modlińskiej[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Bitwa pod Krzywosądzem
- Straszewo (województwo kujawsko-pomorskie)
- Linia kolejowa Dobre Kujawskie – Aleksandrów Kujawski Wąskotorowy
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63862
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 637 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Historia gminy Dobre. [dostęp 2011-11-12].
- ↑ Patrycja Gorzycka. Historia i zabytki Krzywosądzy. „Kujawy i Pomorze. Dwumiesięcznik turystyczno-krajoznawczy.”. nr 2(5), s. 16, 2007. Sejmik prezesów PTTK Województwa Kujawsko-Pomorskiego. ISSN 1507-1960. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ Historia parafii. parafiakrzywosadz.pl. [dostęp 2020-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-03)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maksymilian Borucki,"Ziemia Kujawska pod względem historycznym, geograficznym, archeologicznym i statystycznym opisana...", Warszawa, 1882.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom IV (str. 811 i 812), Warszawa, 1883.
_COA.svg)