Kustrzebka piaskowa

Kustrzebka piaskowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

kustrzebkowate

Rodzaj

kustrzebka

Gatunek

kustrzebka piaskowa

Nazwa systematyczna
Peziza ammophila Durieu & Lév.
Expl. Sci. Alg., Fl. Algér. 1: tab. 28, fig. 2 (1848) [1846-49]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kustrzebka piaskowa (Peziza ammophila Durieu & Lév.) – gatunek grzybów z rodziny kustrzebkowatych (Pezizaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peziza, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1848 r. Michel Charles Durieu de Maisonneuve i Joseph-Henri Léveillé[1]. Synonimy:

  • Aleuria ammophila (Sacc.) Gillet 1879
  • Geopyxis ammophila Sacc. 1889
  • Peziza ammophila f. megaspora Vizzini, Lantieri & Medardi 2016
  • Peziza ampliata var. ammophila (Durieu & Lév.) Quél. 1886
  • Sarcosphaera ammophila (Sacc.) Moesz 1912
  • Tarzetta ammophila (Sacc.) Lambotte 1887[2].
Owocniki

Typu apotecjum, na trzonie o długości do 5 cm, zwykle całkowicie zagłębionym w podłożu[3]. Młode owocniki są zwykle całkowicie zakopane w piasku, widoczne są tylko nieco ich brzegi, często w kształcie gwiazdy. Powierzchnia dolna i górna o barwie od blado do ciemnobrązowego. Miąższ kruchy[4].

Cechy mikroskopowe

Parafizy dość rzadkie, nierozgałęzione, o średnicy 3–4 µm, z maczugowatym wierzchołkiem o średnicy do ok. 6 µm, cienkościenn i regularnie septowane. Worki 180–230 × 17–20 µm, cylindryczne, o podstawie lekko zwężającej się, dość cienkościenne, nierozszczepione, wierzchołek ścięty z wieczkowatym pogrubieniem, które silnie barwi się w odczynniku Melzera, dekstrynoidalne w młodym wieku, 8 zarodnikowe. Askospory (15–) 16–18 × 8–10 µm, elipsoidalne, dość grubościenne, szkliste, bez przegród, gładkie, bez epispory, galaretowatej otoczki i przydatków[3].

Anamorfa

Jako zredukowany typ Oedocephalum. Konidia holoblastyczne, osadzone na często zakrzywionych lub wystających konidioforach, elipsoidalne, wrzecionowato-elipsoidalne lub jajowate, bez przegód, początkowo gładkie i szkliste, w stanie dojrzałym złotobrązowe i szorstkie z dużymi brodawkami[3].

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych morfologicznie kustrzebek. Ich rozróżnienie tylko na podstawie cech makroskopowych jest niemożliwe i konieczne są badania mikroskopowe. Kustrzebkę piaskową jednakże można odróżnić makroskopowo po jej siedlisku i długim trzonie oraz faktowi, że często tworzy gwiazdowate owocniki podobne do Geastrum[4].

Zasięg występowania i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje na niektórych wyspach i wszystkich kontynentach poza Antarktydą[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 8 stanowisk[6], w późniejszych latach podano następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].

Saprotrof naziemny[6]. Występuje na wydmach i innych piaszczystych terenach[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
  3. ↑ a b c Peziza ammophila na świecie [online], Fungi of Great Britain and Ireland [dostęp 2023-11-09].
  4. ↑ a b c Michael Kuo, Peziza ammophila [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-11-09] (pol.).
  5. ↑ Występowanie Peziza ammophila na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-11-09].
  6. ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 92, ISBN 978-83-89648-46-4.
  7. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).
  8. ↑ Aktualne stanowiska Peziza ammophila nw OPolsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).