Kąkolewnica

Zobacz też: inne znaczenia.

Kąkolewnica

wieś
Kościół pw. św. Filipa Nereusza z 1870
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	radzyński
Gmina	Kąkolewnica
Liczba ludności (2021)	2308[2][3]
Strefa numeracyjna	83
Kod pocztowy	21-302[4]
Tablice rejestracyjne	LRA
SIMC	1064640[5]
Położenie na mapie gminy Kąkolewnica Kąkolewnica
Położenie na mapie Polski Kąkolewnica
Położenie na mapie województwa lubelskiego Kąkolewnica
Położenie na mapie powiatu radzyńskiego Kąkolewnica
51°53′46″N 22°41′45″E/51,896111 22,695833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kąkolewnica – wieś gminna we wschodniej Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie radzyńskim, w gminie Kąkolewnica (do 2010 pn. gmina Kąkolewnica Wschodnia^[6][7]), której jest siedzibą^[5].

Integralne części wsi Kąkolewnica^[7][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0013250	Kąkolewnica Południowa	część wsi
0013267	Kąkolewnica Północna	część wsi
0013273	Kąkolewnica Wschodnia	część wsi
0013505	Rudnik	część wsi
1024497	Starowieś	część wsi

Do końca 2010 roku były to cztery wsie: Kąkolewnica Wschodnia, Kąkolewnica Południowa, Kąkolewnica Północna i Rudnik, z których Kąkolewnica Wschodnia stanowiła siedzibę gminy. 1 stycznia 2011 wszystkie cztery wsie połączono w jedną o nazwie Kąkolewnica^[8].

Na terenie wsi funkcjonują cztery sołectwa: Kąkolewnica Wschodnia, Kąkolewnica Południowa, Kąkolewnica Północna i Rudnik^[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 2319 mieszkańców^[10].

Wieś królewska w starostwie kąkolewnickim w ziemi łukowskiej województwa lubelskiego w 1786 roku^[11]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

17 sierpnia 1920 roku, podczas Bitwy Warszawskiej, polska Brygada Jazdy Ochotniczej w boju pod Kąkolewnicą pokonała bolszewicką 170 Brygadę Strzelców^[12].

 Osobny artykuł: Bój pod Kąkolewnicą.

W listopadzie 1943 r. doszło tu do walki 6 batalionu Gwardii Ludowej z oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych^[13]. W grudniu 1943 r. został tu zamordowany Jakub Aleksandrowicz - dowódca Okręgu Gwardii Ludowej na Podlasiu^[14].

W sierpniu 1944 r. we wsi został ulokowany tymczasowo sztab 2 Armii Wojska Polskiego. W grudniu 1944 r. zorganizowany był tu szpital z 2 Armii Wojska Polskiego, który prowadził tutaj zgrywające szkolenia i ćwiczenia^[15].

Niedaleko miejscowości leży Uroczysko Baran, w którym od jesieni 1944 do lutego 1945 rozstrzeliwano żołnierzy AK, WiNu i BCh, dezerterów z ludowego Wojska Polskiego i ludzi uznanych przez za wrogów przez NKWD, Smiersz i polskie władze komunistyczne. Wyroki śmierci wykonywano metodą radziecką: ofiary miały ręce skrępowane drutem^[16].

Na Uroczysku Baran pochowano przynajmniej kilkuset przeciwników "władzy ludowej", zamordowano do listopada 1945 roku 1500-1800 osób.

Sport

We wsi działa powstały w 1999 roku klub piłkarski Grom Kąkolewnica, który w sezonie 2023/24 występuje w IV lidze, gr. lubelskiej^[17].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 200916
2. Wieś Kąkolewnica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-08] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-08] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 444 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
6. Dz.U. z 2010 r. nr 138, poz. 929
7. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
8. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741 (skan)
9. Strona gminy Kąkolewnica, sołectwa
10. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
11. Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa lubelskiego 1786
12. Rafał Roguski. Działania jazdy ochotniczej majora Jaworskiego na Podlasiu w sierpniu 1920 roku. „Szkice Podlaskie”. 14, s. 113–115, 2006. 
13. Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 194
14. RyszardR. Nazarewicz RyszardR., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa: Oficyna Drukarska, 1998, s. 86, ISBN 83-909166-0-6, OCLC 69278377 .
15. Eugeniusz Uciński: Szlakami 2 Armii Wojska Polskiego przez Ziemię Dolnośląską, Wrocław 1976 str. 9-38
16. Paweł Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935-1945, Warszawa 2005, s. 498.
17. Skarb - Grom Kąkolewnica [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-01-08] .

Linki zewnętrzne

• Kąkolownica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 940 .