LUTS
LUTS (ang. lower urinary tract symptoms) – dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych, występujące zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Objawy LUTS
[edytuj | edytuj kod]Do najczęstszych dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych należą[1]:
- częste oddawanie moczu w dzień i w nocy (częstomocz)
- uczucie gwałtownego parcia na pęcherz
- trudności w powstrzymaniu oddania moczu spowodowane bardzo silnym parciem (tzw. parcia naglące)
- dolegliwości bólowe lub uczucie pieczenia w czasie oddawania moczu
- trudności w rozpoczęciu oddawania moczu
- zwężenie strumienia moczu i osłabienie jego ciśnienia
- przerywany, pulsacyjny strumień moczu
- wydłużenie czasu potrzebnego na oddanie moczu
- oddawanie moczu kroplami
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza po oddaniu moczu
- nietrzymanie moczu – mimowolny wyciek moczu
- zespół pęcherza nadreaktywnego
- infekcje dróg moczowych
LUTS mogą być również objawem choroby nowotworowej układu moczowego. Obecnie panuje teoria, że za męskie LUTS odpowiada nie tylko stercz, ale także pęcherz moczowy[2].
Objawy związane z dolnymi drogami moczowymi są także ściśle związane z procesem starzenia. Umiarkowanego i znacznego stopnia LUTS, według kwestionariusza IPSS, miało odpowiednio 9%, 34,4%, 34,1%, 42,5% i 100% chorych w grupach wiekowych 40-49, 50-59, 60-69, 70-79 i 80-89 lat[3].
Diagnostyka LUTS
[edytuj | edytuj kod]Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego, badań obrazowych oraz badań laboratoryjnych krwi i moczu[1]. W określaniu stopnia nasilenia LUTS u mężczyzn pomocny jest kwestionariusz IPSS (International Prostate Symptom Score). Badanie fizykalne obejmuje badanie pęcherza moczowego przez powłoki brzuszne, badanie gruczołu krokowego palcem przez odbytnicę u mężczyzn oraz badanie ginekologiczne u kobiet. Wykonywane jest także badanie USG układu moczowego. W sytuacji wskazującej na infekcję dróg moczowych wykonywane jest badanie bakteriologiczne moczu czyli tzw. posiew moczu. U mężczyzn wykonywane jest oznaczanie stężenia PSA (swoistego antygenu sterczowego) jako badanie w kierunku wczesnego wykrywania raka gruczołu krokowego. Polecane jest pacjentowi założenie dziennika mikcji, w którym przez co najmniej trzy dni zapisuje się, ile razy oddało się mocz, w jakiej ilości, ile przyjęło się płynów oraz kiedy wystąpiło uczucie parcia na mocz lub bezwiedny wyciek moczu. W razie potrzeby wykonywana jest także uroflowmetria, badanie urodynamiczne oraz cystoskopia.
Leczenie LUTS
[edytuj | edytuj kod]O konieczności podjęcia leczenia decyduje stopień nasilenia LUTS. Chorzy z objawami o niewielkim nasileniu oraz chorzy z umiarkowanymi i nasilonymi objawami, którzy jednak nie postrzegają ich jako istotnie negatywnie wpływających na ich codzienną aktywność życiową, nie wymagają leczenia. Dopiero w przypadku znacznej uciążliwości objawów i związanego z tym ograniczenia aktywności życiowej wskazane jest wdrożenie leczenia.
Za męskie LUTS odpowiada głównie łagodny przerost prostaty (stercza, BPH), który leczony jest kilkoma grupami leków, a głównie[4][5]:
- antagonistami receptorów α1-adrenergicznych (tamsulozyną, doksazosyną). Leki te powodują relaksację mięśni gładkich okolicy szyi pęcherza, tylnej części cewki moczowej i torebki gruczołu krokowego ułatwiając opróżnianie pęcherza. Efekt leczenia jest zauważalny na ogół po kilkunastu dniach. U niektórych osób mogą powodować spadki ciśnienia tętniczego, zawroty głowy. Skuteczność leków z tej grupy w przeciwdziałaniu dokuczliwości LUTS oraz poprawie Qmax została udowodniona w licznych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych, z których część dotyczyła ponad 5-letnich okresów obserwacji.
- inhibitorami 5α-reduktazy (finasterydem, dutasterydem). Leki te powodują zmniejszenie rozmiarów gruczołu krokowego (wskazane są u chorych z gruczołem krokowym o objętości powyżej 40ml). Pełny efekt działania leków osiąga się po min. 3 miesiącach ich stosowania. Leki te obniżają stężenie PSA w surowicy krwi. Powodują także obniżenie popędu seksualnego oraz zaburzenia erekcji i wytrysku. Skuteczność i bezpieczeństwo tych leków zostało potwierdzone w licznych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych oraz wieloletniej praktyce klinicznej. Ich działanie polega na blokowaniu enzymu 5α-reduktazy, przez co zapobiegają konwersji testosteronu (T) do dihydrotestosteronu (DHT), odpowiedzialnego za wzrost objętości stercza[6].
Z kolei leki antycholinergiczne (antymuskarynowe) stosowane są u obu płci[7]. Antagonisty receptorów muskarynowych (tolterodyna, solifenacyna) wpływają korzystnie na zmniejszenie dolegliwości związanych z częstomoczem, parciami naglącymi oraz nietrzymaniem moczu związanym z parciami[8][9]. Do najczęstszych działań niepożądanych tej grupy leków zalicza się suchość w ustach i zaparcia. Uzasadnieniem stosowania tych leków jest fakt, że mięsień wypieracz pęcherza jest częściowo poddany kontroli układu parasympatycznego i cholinergicznego.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b LUTS i pęcherz nadreaktywny w praktyce lekarza rodzinnego. Katarzyna Życińska, Piotr Radziszewski i inni ISBN 978-83-64187-00-1
- ↑ Cruz F, Desgrandchamps F: New concepts and pathophysiology of lower urinary tract symptoms in men. Eur Urol 2010; Suppl 9: 472-476.
- ↑ Haidinger G, Madersbacher S, Waldhoer T, et al.: The prevalence of lower urinary tract symptoms in Austrian males and associations with sociodemographic variables. Eur J Epid 1999; 15: 717-722.
- ↑ M. Michel, J. de la Rosette. Medical treatment of lower urinary tract symptoms suggestive of benign prostatic hyperplasia. Eur Urol Suppl 2009; 8:496-503
- ↑ Rola farmakoterapii skojarzonej w leczeniu BPH i męskich LUTS Andrzej Borkowski, Marek Sosnowski i in. Przeglądzie Urologicznym 2011/3 (67)
- ↑ Dorsam J, Altwein J: 5 alpha-reductase inhibitor treatment of prostatic diseases: background and practical implications. Prostate Cancer Prostatic Dis 2009; 12: 130-136.
- ↑ Nowoczesne metody farmakoterapii pęcherza nadreaktywnego u kobiet. Włodzimierz Baranowski, Krzysztof J. Filipiak i in. ISBN 978-83-930626-4-5
- ↑ Kaplan SA, Roehrborn CG, Dmochowski R, et al.: Tolterodine extended release improves overactive bladder symptoms in men with overactive bladder and nocturia. Urology 2006; 68: 328-332.
- ↑ Roehrborn CG, Abrams P, Rovner ES, et al.: Efficacy and tolerability of tolterodine extended-relaese in men with overactive bladder and urgency incontinence. BJU Int 2006; 97: 1003-1006.
