Laja (roślina)

Laja
Ilustracja
Laja wytworna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

laja

Nazwa systematyczna
Layia Hook. & Arn. ex DC.
Prodr. 7(1): 294. Apr (sero) 1838[3]
Typ nomenklatoryczny

L. gaillardioides (W. J. Hooker et Arnott) A. P. de Candolle[3]

Synonimy
  • Callichroa Fisch. & C. A. Mey.
  • Calliachyris Torr. & A. Gray
  • Eriopappus Arn.
  • Madaroglossa DC.
  • Oxyura DC. ex Lindl.
  • Tollatia Endl.
  • Urostylis Meisn.[4][5]
Homonimy

Layia Hook. & Arn. = Ormosia Jacks.[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Laja gruczołkowata

Laja[6] (Layia Hook. & Arn. ex DC.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 15 gatunków[5]. Rośliny te rosną w zachodniej części Ameryki Północnej od stanów Waszyngton i Idaho po północno-zachodni Meksyk[5]. Zasiedlają miejsca słoneczne, na glebach suchych, piaszczystych[7].

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza laja wytworna L. platyglossa o lekko wonnych, żółtych i biało obrzeżonych kwiatach zebranych w koszyczki[7].

Nazwa rodzaju upamiętnia przyrodnika – George'a T. Lay'a (ok. 1800–1845), który w ramach wyprawy Fredericka W. Beechey'a badał przyrodę wybrzeży Pacyfiku[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny jednoroczne o prosto wzniesionych pędach (rzadziej płożących w przypadku roślin rosnących na wybrzeżu), osiągające od kilku do 60 cm, rzadziej 1,3 m wysokości[8].
Liście
Pierwsze (niższe) liście naprzeciwległe, a wyższe skrętoległe. Siedzące, o blaszkach równowąskich do jajowatych, całobrzegich, ząbkowanych lub pierzasto wcinanych, w tym też podwójnie. Liście są nagie lub owłosione z obu stron, czasem sztywno, szczecinkowato[8].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki pojedyncze na szczytach pędów lub tworzące kwiatostany złożone w postaci baldachogron. Okrywy są półkuliste, dzwonkowate, walcowate i eliptyczne o średnicy od 2 do ponad 15 mm. Listków okrywy brak lub jest ich od kilku do 27 i wówczas wyrastają w jednym rzędzie, rzadko dwóch. Zwykle są lancetowate i owłosione, często też ogruczolone. Dno kwiatostanu jest płaskie lub wypukłe, szczecinkowate, z plewinkami. Kwiaty zewnętrzne językowate występują w liczbie od trzech do 27, czasem ich brak zupełnie. Kwiaty te są płodne, żeńskie, barwy żółtej, kremowej, białej, czasem są dwubarwne. Wewnętrzne kwiaty w koszyczku są obupłciowe i płodne, jest ich od kilku do ponad 120. Ich korony są żółte, zakończone są 5 trójkątnymi łatkami. Pylniki są ciemnopurpurowe, brązowe do żółtych[8].
Owoce
Niełupki maczugowate. Powstające z kwiatów brzeżnych są zwykle wygięte, nagie lub z rzadka owłosione, bez puchu kielichowego. Niełupki tworzące się z kwiatów centralnych są zwykle owłosione, u części gatunków mają puch kielichowy w postaci łusek lub pierzastych włosków[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Madieae z podrodziny Asteroideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[4]. W obrębie plemienia rodzaj jest najbliżej spokrewniony z Lagophylla[8].

Wykaz gatunków[5][6]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-07-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-07-26] (ang.).
  3. ↑ a b Layia W. J. Hooker et Arnott ex A. P. de Candolle. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2023-07-26].
  4. ↑ a b c Genus Madia Molina. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2023-07-26]. (ang.).
  5. ↑ a b c d Layia Hook. & Arn. ex DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-07-26].
  6. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 111. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 357. ISBN 0-333-74890-5.
  8. ↑ a b c d e Bruce G. Baldwin, Susan J. Bainbridge, John L. Strother: Layia Hooker & Arnott ex de Candolle. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-07-26].