Laniatores

Laniatores
Thorell, 1876
Ilustracja
Pachyloidellus goliath z rodziny Gonyleptidae
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

kosarze

Podrząd

Laniatores

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Sclerobunus ungulatus.
Przedstawiciel Epedanidae.
Soerensenella prehensor z rodziny Triaenonychidae.
Cryptomaster leviathan z rodziny Cladonychiidae.

Laniatores – podrząd pajęczaków z rzędu kosarzy. Obejmuje ponad 4200 gatunków. Zasiedlają głównie tropiki i subtropiki, ale znane są też z południa Europy. Cechują się m.in. twardym pancerzem grzbietowym i chwytnymi, kolczastymi nogogłaszczkami.

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Należą tu kosarze o silnie zesklerotyzowanym ciele[1]. Co najmniej pięć tergitów opistosomy zrasta się u nich z prosomą tworząc twardy pancerz grzbietowy w postaci scutum magnum[2][1]. Nogogłaszczki pełnią funkcję chwytną, będąc wyposażonymi w silne kolce i scyzorykowaty odcinek końcowy stóp. Odnóża kroczne drugiej pary są wydłużone i pełnią funkcje zmysłowe. Aparat kopulacyjny samca poruszany jest za pomocą mięśni, a jego prącie wyposażone jest żołądź. Pokładełka samic są w tej grupie pierwotnie nieczłonowane. Częsty jest wśród Laniatores wyraźny dymorfizm płciowy. Samce są mocniej zesklerotyzowane, a ich odnóża kroczne ostatniej pary mają silne kolce i powiększone biodra[1].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele podrzędu zasiedlają strefę tropikalną i subtropikalną oraz basen Morza Śródziemnego po Alpy na północy[1].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Podrząd ten obejmuje ponad 4200 gatunków, będąc najliczniejszym wśród kosarzy[3]. Nazwa Laniatores wywodzi się od łacińskiego rzeczownika laniator, oznaczającego rzeźnika. Wprowadzona została w 1876 przez Thorella, który podzielił kosarze na Laniatores i Palpatores[4].

W 1923 Roewer wyróżniał w obrębie Laniatores 9 rodzin i 32 podrodziny[5]. W 1958 Kratochvíl jako pierwszy zaproponował podział na nadrodziny: Oncopodoidea z 6 rodzinami i Travunioidea z 3 rodzinami. Z kolei w 1961 Šilhavý rozdzielił je na dwa podrzędy: Gonyleptomorphi (obejmujące Gonyleptoidea i Travunioidea) oraz Oncopodomorphi. W 1980 Martens pierwszy opublikował analizę filogenetyczną kosarzy, na podstawie której podzielił Laniatores na trzy nadrodziny: Travunioidea, Oncopodoidea i Gonyleptoidea. Taki podział został również rozpoznany w wynikach analiz molekularno-morfologicznych Giribeta i innych z 1999 i 2002, jednak Laniatores były w nich słabo reprezentowane. Na podstawie innych prac podważono monofiletyzm Travunioidea i wyłączono z nich nową nadrodzinę: Triaenonychoidea. Prace filogenetyczne Kurego wskazują, że pierwsze rozejście się linii ewolucyjnych Laniatores miało miejsce między Travunioidea (w sensie bez Triaenonychoidea) i kladem obejmującym pozostałe ich taksony[4].

Relacje pomiędzy Laniatores a pozostałymi podrzędami pozostają niepewne. Analiza Giribeta i innych z 2002 oraz Garwooda i innych z 2011 wskazywały, że tworzą one wraz z Dyspnoi klad nazwany Dyspnolaniatores[6][7]. Natomiast według analizy Garwooda i innych z 2014 Laniatores są grupą siostrzaną dla kladu obejmującego Eupnoi i Dyspnoi[8].

Systematyka podrzędu według Kurego z 2014 przedstawia się następująco[3]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Czesław Błaszak: Rząd: kosarze – Opiliones (Opilionida). W: Zoologia: Stawonogi. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. T. 2, cz. 1. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 105–106. ISBN 978-83-01-16568-0.
  2. ↑ Wojciech Staręga: Fauna Polski tom 5: Opiliones – Kosarze (Arachnida). Warszawa: PWN, 1975, s. 13–14.
  3. ↑ a b Adriano B. Kury: Classification of Opiliones. Museu Nacional/UFRJ, 2000-2014. [dostęp 2017-02-15].
  4. ↑ a b Harvestmen: the Biology of Opiliones. Ricardo Pinto-da-Rocha, Glauco Machado, Gonzalo Giribet (red.). Harvard University Press, 2007, s. 73–76.
  5. ↑ C.F. Roewer: Die Weberknechte der Erde. Systematische Bearbeitung der bisher bekannten Opiliones. Jena: Gustav Fischer, 1923.
  6. ↑ Gonzalo Giribet; Gregory D. Edgecombe; Ward C. Wheeler; Courtney Babbitt. Phylogeny and systematic position of Opiliones: a combined analysis of chelicerate relationships using morphological and molecular data. „Cladistics”. 18 (1), s. 5–70, 2002. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2002.tb00140.x.. 
  7. ↑ Russell J. Garwood, Jason A. Dunlop, Gonzalo Giribet, Mark D. Sutton. Anatomically modern Carboniferous harvestmen demonstrate early cladogenesis and stasis in Opiliones. „Nature Communications.”. 2 (444), 2011. DOI: 10.1038/ncomms1458. 
  8. ↑ Russell J. Garwood, Prashant P. Sharma, Jason A. Dunlop, Gonzalo Giribet. A Paleozoic Stem Group to Mite Harvestmen Revealed through Integration of Phylogenetics and Development. „Current Biology”. 24. s. 1017–1023. DOI: 10.1016/j.cub.2014.03.039.